چگونه بروز خطاهای دارویی و عدم گزارش آن توسط پرستاران را در بخش مرقبت‌های ویژه قلبی کاهش دهیم؟ یک مطالعه اقـدام پژوهی

مقدمه: خطاهای ‌دارویی یکی ازشایع‌ترین حوادث‌ موجود در حرفه ‌پرستاری می‌باشد که برای مددجویان بالقوه‌ خطرناک است. هدف از ‌این مطالعه طراحی ‌و اجرای راهکارهای‌ کاهش بروز خطاهای دارویی و عدم گزارش آن توسط پرستاران در بخش مراقبت‌های ویژه ‌قلب در یکی از مراکز بیمارستانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بود.روش‌ها: ‌این پژوهش یک ‌مطالعه اقدام ‌پژوهی‌ بود که ‌در سال 1389 انجام‌ شد. مشارکت‌کنندگان تمامی پرسنل بخش‌ ویژه قلب یکی از بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه ‌علوم ‌پزشکی ‌اصفهان بودند که به ‌روش‌ سرشماری وارد مطالعه‌‌ شدند. جهت‌ جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه ‌خودساخته ‌چهاربخشی استفاده ‌شد. پژوهشگران به بررسی راهکارهای موجود و انتخاب ‌بهترین ‌راهکارها بر اساس جدول matrix thomas پرداختند. پس ازعملیاتی ‌نمودن راهکارهای منتخب در بخش مورد نظر، نمونه‌های ‌مورد پژهش ‌سـه ‌ماه ‌بعد با همان‌ پرسش‌نامه، مجدد مورد ارزیابی ‌قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده ‌از نرم‌افزار spss نسخه 16 و به کارگیری ‌آمار توصیفی، متد آماری paired t و ضریب همبستگی pearson مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: گویه‌ «عدم انجام احتیاط‌های دارویی» با 30 درصد بیشترین خطاهای دارویی گزارش شده توسط پرسنل بود. عدم وجود سیستم ثبت خطاها (84 درصد)، عدم‌ آگاهی از تعریف‌ خطای دارویی (81 درصد) و ترس‌ از مسایل ‌قضایی (80 درصد) از شایع‌ترین علل عدم‌ گزارش‌ خطاهای‌ دارویی به‌ وقوع پیوسته بود. پس از انتخاب و عملیاتی ‌شدن‌ راهکارهای منتخب در طی 3 ماه، ‌میانگین بروز خطای ‌دارویی برای هر پرسنل از 09/2 ± 5/12 به 02/1 ± 09/5 رسید که میزان‌ کاهش‌ وقوع خطاهای ‌دارویی از نظر آماری معنی‌دار بود (02/0 =p ). همچنین نتایج آزمون paired-t نشان داد که بین میانگین نمره گزارش اشتباهات دارویی قبل و بعد از اجرایی شدن راهکارها از نظر آماری تفاوت معنی‌داری داشت (04/0 =p )، به ‌طوری‌ که میانگین گزارش خطا از 41/0 ± 1/1 برای هر پرسنل به 51/0 ± 1/3 افزایش یافت.نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش جهت ارتقای کمی‌ و کیفی دانش ‌پرستاران نسبت به مقوله خطاهای ‌دارویی، راهکارهایی همچون ترویج فرهنگ استفاده ازکتابچه‌های اطلاعات ‌دارویی در بخش، دایر نمودن‌ کلاس ‌بازآموزی پیرامون اطلاعات‌ دارویی برای پرسنل ‌بالینی به شکل ‌منظم، سهولت‌ دسترسی به سایت‌های‌ کامپیوتر و شبکه ‌اینترنتی در مراکز درمانی جهت ‌ارتقا و به‌‌روز شدن اطلاعات ‌دارویی پرستاران و ارزیابی مستمر دانش و اطلاعات ‌دارویی پرسنل بخش مورد عنایت و توجه بیشتری قرار گیرد.