شناسایی خطر با یک ابزار خاص؛ ارزیابی ریسک و مدیریت حرکات تکراری

مقدمه: تا به امروز، کامل‌ترین روش ارزیابی ریسک حرکات تکراری در اندام‌های فوقانی، روش ocra (occupational repetitive actions) می‌باشد. این شاخص علاوه بر آنالیز به نسبت دقیق عوامل خطر مختلف نظیر تکرار حرکات، نیرو، وضعیت بدنی، عوامل اضافی و تاثیرگذار و دوره‌های بازگشت، می‌تواند جهت اقدامات پیشگیرانه بعدی مفید باشد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی خطر ناشی از ریسک فاکتورهای حرکات تکراری در اندام‌های فوقانی با استفاده از شاخص ocra در مشاغل صنایع دستی استان اصفهان انجام گرفت.روش‌ها: در این مطالعه مقطعی، تلفیقی از چهار روش جمع‌آوری اطلاعات شامل روش مشاهده‌ای، مصاحبه، پرسش‌نامه nordic و شاخص فعالیت‌‌های تکراری شغلی (ocra) استفاده گردید. قلم‌زنی برجسته، قلم‌زنی مشبک، قلم‌زنی ساده، قلم‌کاری، میناکاری، کاشی‌کاری، تذهیب، خاتم‌کاری، مسگری و مینیاتور، مشاغل صنایع دستی موجود در شهر اصفهان را تشکیل می‌دهند. جامعه هدف شامل 94 نفر مرد بودند که به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. جهت شناسایی خطر از پرسش‌نامه nordic و جهت ارزیابی ریسک و مدیریت حرکات تکراری از شاخص ocra استفاده گردید که در مجموع برای دست راست 94 وظیفه و برای دست چپ نیز 94 وظیفه مورد بررسی قرار گرفت. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری chi-square، independent-t، kruskal–wallis و آنالیز واریانس یک‌طرفه استفاده شد.یافته‌ها: اختلاف معنی‌داری بین میانگین شاخص ocra در 10 شغل پیش‌گفت (001/0 > p) مشاهده گردید که این بیانگر پذیرش وجود ارتباط معنی‌دار بین سطح شاخص ocra و نوع شغل (001/0 > p) می‌باشد. در این مشاغل سطح ریسک در دست راست به طور معنی‌داری بیشتر از دست چپ بود (001/0 > p)، که نشان دهنده عدم برابری شاخص ocra در دست چپ و راست است.نتیجه‌گیری: میزان شیوع علایم اختلالات اسکلتی- عضلانی در کارگران مشاغل صنایع دستی مورد مطالعه بالا است. همچنین، سطح اقدام اصلاحی که بر اساس روش ocra به دست آمد، گویای آسیب‌زا بودن شرایط و محیط کار در این حرفه است. بالاترین نمرات شاخص ocra مربوط به وظیفه شغلی قلم‌زنی ساده ارزیابی شد و مشاغل خاتم‌کاری، قلم‌زنی برجسته، مسگری، قلم‌زنی مشبک، میناکاری، کاشی‌کاری، مینیاتور، تذهیب و قلم‌کاری به ترتیب در رتبه‌های ریسک پایین‌تری قرار گرفتند (001/0 > p).