ارتباط میان میزان مصرف روغن‌های گیاهی با سطوح آپولیپوپروتیین‌ها و چربی‌های سرم در ایرانیان

مقدمه: اثرات مضر روغن‌های گیاهی نیمه هیدروژنه بر روی آپولیپوپروتیین‌ها از چندین قسمت دنیا گزارش شده است، ولی اطلاعات اندکی از خاورمیانه در دسترس می‌باشد. این مطالعه با هدف، ارزیابی ارتباط میان نوع روغن‌های گیاهی، چربی‌ها و سطوح آپولیپوپروتیین‌های سرم در ایرانیان صورت گرفت.روش‌ها: در مطالعه مقطعی حاضر، اطلاعات 1772 فرد (795 مرد و 977 زن) 19 تا 81 ساله که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای از سه شهرستان اصفهان، نجف آباد و اراک در «برنامه قلب سالم اصفهان» ( isfahan healthy heart program یا ihhp) انتخاب شدند، استفاده شد. برای ارزیابی دریافت‌های غذایی معمول شرکت کنندگان، از پرسش‌نامه بسامد خوراک معتبر استفاده شد. مصرف روغن‌های گیاهی هیدروژنه (که برای پخت و پز در ایران استفاده می‌شوند) و مارگارین به عنوان گروه روغن‌های گیاهی نیمه هیدروژنه و مصرف روغن‌های سویا، آفتابگردان، ذرت، زیتون و کانولا به عنوان گروه روغن‌های گیاهی غیر هیدروژنه در نظر گرفته شدند. کلسترول (کل، ldl، hdl) سرم، تری‌گلیسرید و آپولیپوپروتیین‌های a و b به صورت ناشتا با روش‌های استاندارد اندازه‌گیری شدند.یافته‌ها: شرکت کنندگان با بالاترین دریافت روغن‌های گیاهی نیمه هیدروژنه و غیر هیدروژنه نسبت به کسانی که دریافت پایین‌تری داشتند، جوان‌تر بوده و وزن کمتری داشتند. مصرف بالای روغن‌های گیاهی نیمه هیدروژنه و غیر هیدروژنه با دریافت پایین‌تر انرژی، کربوهیدرات، فیبر غذایی و دریافت بالای میوه‌ها، سبزیجات، گوشت، شیر و غلات همراه بود. هیچ تفاوت معنی‌داری در سطوح آپولیپوپروتیین و چربی‌های سرم بین چارک‌های روغن‌های گیاهی غیر هیدروژنه و نیمه هیدروژنه پس از تعدیل مخدوشگرهای بالقوه دیده نشد.نتیجه‌گیری: هیچ ارتباط معنی‌داری بین دریافت روغن‌های گیاهی هیدروژنه و غیر هیدروژنه و سطوح آپولیپوپروتیین و چربی‌های سرم یافت نشد. مطالعات بیشتری برای بررسی این ارتباط نیاز می‌باشد.