سو رفتار علمی: سرقت علمی از خود

سرقت علمی، یکی از مباحث جدی جامعه علمی محسوب می‌شود و در سال‌های اخیر، در کانون توجه و علاقه جامعه دانشگاهی و علمی قرار گرفته است. سرقت علمی از نظر محققین امری نادرست و غیر اخلاقی تلقی می‌شود؛ چرا که به منزله سرقت از کاری فکری است. اقتباس از آثار ادبی خود (self plagiarism)، نوعی از سرقت علمی در نظر گرفته می‌شود و به عنوان ارایه نامناسب از اطلاعات منتشر شده خود به عنوان ایده‌ای جدید، اصلی و یا استفاده از قسمتی از مقاله منتشر شده قبلی خود تعریف شده است. در تعریف خود سرقت علمی به عنوان سرقت، استفاده نادرست یا تقلب و این که آیا شامل مجازات‌های سرقت علمی باشد یا خیر، هنوز تردیدهایی وجود دارد و در مطالعات متعدد به عنوان سرقت علمی معرفی شده است، اما در برخی از موارد مطالعاتی در رد این موضوع دیده می‌شود. همچنین از خود سرقت علمی تعاریف متعدد و گاه متفاوتی ارایه شده است. در مواردی به عنوان چاپ مجدد مقاله در مجله دیگر و یا چاپ با تغییر در عنوان و تغییرات جزیی به عنوان مقاله‌ای جدید مطرح شده است و گاهی به عنوان استفاده از عبارات، جملات و قسمتی از مقاله منتشر شده قبلی فرد بدون رفرنس‌دهی معرفی شده است. در مواردی نیز، به عنوان استفاده از ایده‌های قبلی و نه تنها استفاده از کلمات مطرح شده است. در هر حال، آن چه که مشخص است، خود سرقت علمی از سوی جامعه علمی مورد قبول نیست و نویسندگان در این مقاله بر این باورند که استفاده از آثار قبلی خویش، بدون رعایت ضوابط لازم و ارجاع درست، از مصادیق سرقت علمی می‌باشد و از این رو لازم است که محققین گرامی این مفهوم را تنها در استفاده نادرست از کلمات و جملات خلاصه نکنند و علاوه بر رفرنس‌دهی مناسب در استفاده از آثار خود، از ارایه ایده‌های قبلی در مقالات جدید و تقسیم داده‌ها برای انتشار در چند مقاله خودداری نمایند. این مطالعه با هدف ارایه و جمع‌بندی دیدگاه‌های مقالات منتشر شده از سوی نویسندگان و سردبیران مجلات داخلی و خارجی برای آشنایی محققین کشور به ویژه دانشجویان و محققین جوان انجام شد.