بررسی ارتباط شاخص توده بدنی و حاملگی ناخواسته در زنان

مقدمه: رشد جمعیت ایران در دو دهه اخیر چنان افزایش یافته است که در مقاطعی به رشد انفجاری رسیده است. اکنون پیامدهای این رشد جمعیت به خوبی محسوس است و در آینده هم مدت‌ها ادامه خواهد یافت. روش‌های مختلفی برای تنظیم خانواده وجود دارد و یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، حاملگی ناخواسته با وجود استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری است. با وجود تعداد بالای بارداری‌های مرتبط با مصرف قرص‌های ضدبارداری، بررسی‌ها برای ریسک فاکتورهای بیولوژیک دخیل در نارسایی این روش محدود است. یکی از ریسک فاکتورهای ممکن وزن بدن می‌باشد. با توجه به شیوع روز افزون چاقی در زنان و با توجه به این که مطالعات در این زمینه ناکافی است، بررسی‌هایی در این زمینه ضروری است.روش‌ها: این پژوهش یک مطالعه توصیفی– تحلیلی گذشته‌نگر است که بر روی 202 زن در سنین باروری با میانگین سنی 30 سال صورت گرفت. به طوری که با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای از بین 49 مرکز بهداشتی درمانی شهرستان لنجان، 20 مرکز انتخاب شد. در هر مرکز 20 پرونده به طور تصادفی انتخاب شد. سپس اطلاعات لازم شامل خواسته یا ناخواسته بودن حاملگی، سن، تحصیلات، تعداد زایمان‌ها، فاصله بین فرزندان، شاخص توده بدنی و مدت زمان استفاده از قرص‌های ضدبارداری از طریق مصاحبه با افراد و مشاهده پرونده افرادی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند، تکمیل گردید. اطلاعات توسط نرم‌افزار spss و آزمون آماری رگرسیون لجستیک آنالیز گردید و نتایج مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: در بین افرادی که از قرص استفاده کردند و باردار شدند، 1/82 درصد حاملگی خواسته و 9/17 درصد حاملگی ناخواسته داشتند. از نظر شاخص توده بدنی 1/1 درصد از این زنان bmi (body mass index) کمتر از 5/18 داشتند که لاغر محسوب می‌شدند. 56/39 درصد از نظر وزنی طبیعی بودند. 8/47 درصد دارای اضافه وزن و 5/11 درصد چاق بودند. از نظر مدت زمان استفاده از قرص‌های ضدبارداری 4/39 درصد کمتر از 12 ماه و 5/18 درصد بالای 49 ماه استفاده کردند. آزمون t-test نشان داد که میانگین شاخص توده بدنی قبل از بارداری و زمان بارداری در افرادی که حاملگی ناخواسته داشتند به طور معنی‌داری بیشتر است (004/0 = p و 008/0 = p).نتیجه‌گیری: با توجه به نتیجه به دست آمده و عوارض حاملگی ناخواسته که شامل افزایش مرگ و میر مادر و جنین، ناهنجاری در جنین، سقط ناسالم و غیر بهداشتی می‌باشد، توجه به تغییر روش پیشگیری از بارداری یا تغییر دوز قرص‌های ضدبارداری در زنان چاق ضروری به نظر می‌رسد.