بررسی ارتباط برخی عوامل روانی- اجتماعی با رفتارهای تبعیت از درمان بیماران همودیالیز شهر اصفهان: چارچوبی مفهومی بر اساس تیوری شناختی- اجتماعی*

مقدمه: حفظ سلامت بیماران تحت همودیالیز بستگی به تبعیت از توصیه‌های درمانی دارد. عدم تبعیت درمانی این بیماران، به صورت مستقیم با پیامدهای بالینی وخیم‌تر مرتبط می‌باشد. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی روابط بین افسردگی، حمایت اجتماعی درک‌ شده، خودکارامدی و تعامل بیمار با پرسنل درمانی با رفتارهای تبعیت از درمان در بیماران همودیالیز بر اساس تیوری شناختی- اجتماعی بود.روش‌ها: مطالعه حاضر مقطعی است و بر روی 160 بیمار مراکز همودیالیز شهر اصفهان انجام شد. شیوه نمونه‌گیری، تصادفی منظم و متناسب با حجم بود. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل پرسش‌نامه افسردگی beck، مقیاس چند بعدی حمایت اجتماعی ادراک‌شده، راهبردهای ارتقای سلامتی، ابزار سنجش تعامل بیمار- پرسنل درمان و پرسش‌نامه خود گزارش‌دهی رفتارهای تبعیت درمانی بود. اطلاعات گردآوری شده توسط آزمون‌های توصیفی و همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: 6/60 درصد از افراد مورد مطالعه مرد بودند. میانگین سنی افراد مورد مطالعه 04/15 ± 95/51 بود. میانگین نمره کل رفتارهای تبعیت از درمان 64/201 ± 48/861 در دامنه (1200-0) به دست آمد. بین عوامل روانی– اجتماعی مورد بررسی با رفتارهای کل تبعیت از درمان ارتباطی مشاهده نشد اما بین این عوامل با زیرمقیاس‌های رفتاری، ارتباط معنی‌دار مشاهده گردید (05/0 > p). همه این عوامل با نمره درک از اهمیت رفتار ارتباط معنی‌دار داشتند (001/0 > p). بین متغیرهای جمعیت‌شناختی همچون سن، جنس و وضعیت تاهل با مقیاس و زیرمقیاس رفتار تبعیت درمان ارتباط معنی‌دار مشاهده گردید (05/0 > p).نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد متغیرهای روانی– اجتماعی مورد مطالعه از طریق نقش واسطه‌ای عامل درک از اهمیت رفتار بر رفتار پیامد موثرند که لزوم توجه بیشتر به این عامل در مطالعات آتی و طراحی مداخلات مبتنی بر تیوری احساس می‌گردد.