بررسی تغییرات کورتیزول ادراری کارگران در معرض صدا در کارخانه

مقدمه: صدا یکی از مهم‌ترین عوامل زیان‌آور در محیط کار است و نقش بسزایی در به هم زدن تعادل فیزیولوژیکی بدن دارد. پژوهش‌های انجام یافته نشان می‌دهد که از نظر کارگران بزرگ‌ترین مشکل موجود در محیط کار آلودگی صوتی می‌باشد. سر و صدا علاوه بر آثار سو بر روی سیستم شنوایی، به عنوان یک عامل استرس‌زا ممکن است سبب افزایش فشار خون، بروز مشکلات قلبی- عروقی، تحریک اعصاب، اضطراب و اختلال در ترشح هورمون‌های بدن به ویژه کورتیزول شود. هدف از این مطالعه، بررسی اثرات صدا بر روی میزان ترشح کورتیزول ادرار کارگران بود.روش‌ها: این مطالعه از نوع تجربی و تحلیلی و آینده‌نگر بود. جمعیت مورد مطالعه را کارگران کارخانه سپاهان لایه اصفهان تشکیل دادند. از بیست نفر کارگر مرد سالم که افت شنوایی نداشتند و همه به طور مداوم در شیفت صبح کار می‌کردند، سه بار در روز (در ساعات 9 صبح، 30/11 صبح و 3 بعد از ظهر) و در دو روز مطالعه، نمونه ادرار گرفته شد. طی روز اول کارگران از هیچ گونه وسیله حفاظت شنوایی استفاده نمی‌کردند، اما در روز دوم از کارگران خواسته شد که از ایرماف استفاده کنند. میزان کورتیزول ادرار با استفاده از دستگاه ria (radioimmunoassay)و کراتینین ادرار نیز با روش jaffe با استفاده از دستگاه اتوآنالایزر اندازه‌گیری شد.یافته‌ها: میانگین کورتیزول ادرار کارگران در روز اول مطالعه و بدون استفاده از وسیله حفاظت شنوایی g/mgcratinineµ 105/0 و در روز دوم مطالعه و با استفاده از ایرماف g/mgcratinineµ 076/0 بود. میانگین کورتیزول ادرار کارگران بر حسب g/mgcratinineµ در ساعات 9 صبح، 30/11 صبح و 3 بعد از ظهر در روز اول مطالعه به ترتیب 142/0، 119/0 و 052/0 و در روز دوم به ترتیب 103/0، 086/0 و 041/0 اندازه‌گیری شد.نتیجه‌گیری: نتایج آزمون paired tنشان داد که میانگین میزان کورتیزول ادرار کارگران در دو روز مطالعه و همچنین در ساعات مختلف در دو روز مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری دارد (05/0 > p). در این پژوهش به غیر از عامل کاهش صدا در دو روز مطالعه، هیچ تغییر دیگری در محیط کار کارگران داده نشد. نتایج نشان داد که به دنبال کاهش صدا در حدود 3/29 دسی‌بل (به دلیل استفاده از ایرماف) کاهش قابل ملاحظه‌ای در میزان کورتیزول و در نتیجه واکنش‌های استرسی رخ داده است و در نتیجه مقدار کورتیزول در روز اول (بدون استفاده از ایرماف) نسبت به روز دوم (با استفاده از ایرماف) به صورت معنی‌داری کاهش پیدا کرد (05/0 > p). بنابراین نتایج این مطالعه فواید استفاده از وسایل حفاظت شنوایی مانند ایرماف در کاهش اثرات سو افزایش مزمن هورمون کورتیزول در اثر سر و صدا را نشان می‌دهد.