نقش اعتقادات بهداشتی در انجام رفتارهای پیشگیری‌کننده از بیماری قلبی- عروقی در افراد در معرض خطر

مقدمه: در حال حاضر بیماری‌های قلبی- عروقی بیشترین سهم مرگ و میر ناشی از بیماری‌های غیرواگیر زیر 70 سال (39 درصد) را در بر می‌گیرد. در ایران نیز سهم بیماری‌های قلبی- عروقی، 45 درصد می‌باشد. بیماری‌های قلبی- عروقی بار عظیم بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی بر جامعه تحمیل می‌کند و زمانی بیمار را گرفتار می‌نماید که از لحاظ اجتماعی و اقتصادی بیشترین بهره‌وری را داراست. در ابتلا به این دسته از بیماری‌ها، عوامل خطر قابل تعدیل شامل سیگار کشیدن، افزایش فشار خون و ... و عوامل خطر غیر قابل تعدیل شامل سن بالا، سابقه خانوادگی و ... دخالت دارند. این مطالعه با هدف نقش اعتقادات بهداشتی در انجام رفتارهای پیشگیری‌کننده در افراد در معرض خطر بیماری قلبی- عروقی اجرا شد.روش‌ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی روی 100 نفر از افراد در معرض خطر بیماری قلبی- عروقی 65-30 ساله مراجعه‌کننده به کلینیک خاتم‌الانبیا یزد در سال 1390 انجام شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامه طراحی شده بر اساس سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی، سوال‌های آگاهی، رفتارهای پیشگیری‌کننده از بیماری قلبی- عروقی و متغیرهای دموگرافیک بود. داده‌ها با ا استفاده از نرم‌افزار spss نسخه‌ 16 و آزمون‌های mann-whitney، kruskal-wallis و همبستگی pearson تجزیه و تحلیل گردید.یافته‌ها: میانگین سنی افراد شرکت‌کننده در مطالعه 6/9 ± 7/43 بود. 56 درصد از افراد مورد مطالعه زن، بیشتر خانه‌دار (43 درصد)، متاهل (93 درصد) و میزان تحصیلات اکثر آن‌ها زیر دیپلم (37 درصد) بود. میانگین نمرات شدت درک‌شده 4/2 ± 23، حساسیت درک‌شده 6/2 ± 15، موانع درک‌شده 4/4 ± 7/20، منافع درک‌شده 45/3 ± 05/27، آگاهی 8/4 ± 7/22 و رفتار پیشگیری‌کننده از بیماری قلبی- عروقی 71/3 ± 11/18 بود. آزمون آماری همبستگی pearson بین سازه‌های منافع درک‌شده، موانع درک‌شده، خودکارامدی و آگاهی با رفتار پیشگیری‌کننده همبستگی معنی‌دار در سطح 05/0 نشان داد.نتیجه‌گیری: نتایج به دست آمده مبنی بر عدم همبستگی بین حساسیت درک‌شده و شدت درک‌شده با رفتار پیشگیری‌کننده و وجود همبستگی بین منافع درک‌شده، موانع درک‌شده، خودکارامدی و آگاهی با رفتار بود. بنابراین لازم است که برنامه‌های آموزشی مناسب بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی و با تاکید بر سازه‌هایی تدوین گردد که تاثیر بیشتری بر رفتارهای پیشگیری‌کننده از بیماری قلبی- عروقی دارند.