خودکارامدی: مفهومی عملکردی و تاثیرگذار در کنترل دیابت نوع 2

مقدمه: خودکارامدی به عنوان یک متغیر روانی- اجتماعی در حوزه دیابت، از مواردی است که می‌تواند در انواع پیامدهای این بیماری به صورت مطلوب یا نامطلوب تاثیرگذار باشد. این پژوهش با هدف تعیین میزان خودکارامدی و عوامل موثر بر آن در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 انجام گرفت.روش‌ها: مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر در سال 1390 به مدت 4 ماه انجام شد. جامعه مورد مطالعه، بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به یکی از مراکز دیابت شهر اصفهان بودند. حجم نمونه 140 نفر و به روش نمونه‌گیری مستمر (متوالی) انتخاب شد. میزان خودکارامدی بیماران با استفاده از پرسش‌نامه دو قسمتی شامل اطلاعات دموگرافیک و مرتبط با بیماری (12 گویه) و ابزار استاندارد خودکارامدی (8 گویه) بر اساس مقیاس ده درجه‌ای لیکرت اندازه‌گیری گردید. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار 5/11spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: میانگین سنی بیماران 82/7 ± 23/53 سال (75-37 سال) و طول مدت بیماری شرکت کنندگان در این مطالعه 63/5 ± 19/7 سال (20-1 سال) گزارش گردید. میانگین و انحراف معیار خودکارامدی 27/9 ± 29/36 و میزان امتیاز خودکارامدی بین 19 و 56 متغیر بود. در مجموع 6/58 درصد بیماران مبتلا به دیابت دارای خودکارامدی پایین بودند. یافته‌های مطالعه نشان داد که وضعیت تاهل (01/0p ? )، سطح تحصیلات (04/0 = p)، وضعیت سلامتی عمومی فرد از دیدگاه خود (04/0 = p)، طول مدت ابتلا به دیابت (02/0 = p) و hba1c (02/0 = p) با خودکارامدی ارتباط معنی‌داری داشتند؛ به طوری که افراد متاهل، دارای تحصیلات بیشتر، وضع سلامتی مطلوب و مدت زمان بیشتر ابتلا به دیابت دارای خودکارامدی بالاتری بودند و با افزایش خودکارامدی میزان hba1c کاهش یافت.نتیجه‌گیری: با توجه به این مورد که خودکارامدی به عنوان یکی از عوامل موثر و کلیدی در کنترل دیابت به شمار می‌رود و این که درصد چشمگیری از بیماران مورد مطالعه از امتیاز خودکارامدی پایینی برخوردار بودند، ضرورت انجام مداخلات آموزشی با بهره‌گیری از مدل‌های آموزش بهداشت و ارتقای سلامت با تمرکز بر سازه خودکارامدی اجتناب ‌ناپذیر می‌نماید.