اثر حفاظتی عصاره‌های رزماری و سالویا بر استرس اکسیداتیو ناشی از سموم کلرپیریفوس و دلتامترین در سرم خون موش‌های صحرایی

مقدمه: کلرپیریفوس (cpf: chlorpyrifos) و دلتامترین (del: deltametrin) به ترتیب حشره‌کش‌های ارگانو‌فسفره و پیروتیروئید هستند که می‌توانند موجب تولید گونه‌های اکسیژن فعال و استرس اکسیداتیو شوند. از سوی دیگر، عصاره گیاهان رزماری و سالویا حاوی مواد آنتی‌اکسیدانی هستند که نقش محافظت‌کننده را در برابر رادیکال‌های آزاد ایفا می‌کنند. در این ارتباط‌، مطالعه حاضر با هدف بررسی کاهش آسیب اکسیداتیو ناشی از مواجهه با سموم کلرپیریفوس و دلتامترین در پی مصرف عصاره رزماری و سالویا به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی این گیاهان انجام شد. روش‌‌ها: در این مطالعه از 54 موش صحرایی نر بالغ نژاد ویستار با حدود وزنی 220-200 گرم استفاده شد. به منظور انجام آزمایش، حیوانات به طور تصادفی در نه گروه (هر گروه شش موش) جای گرفتند. پس از 30 روز مواجهه، موش‌‌‌ها وزن و کشته شدند و نمونه‌های سرم برای بررسی و مشاهده تغییرات مالون‌دی‌آلدهید و گلوتاتیون پراکسیداز مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج آزمون‌های آماری نشان دادند که کلرپیریفوس و دلتامترین باعث تغییر چشمگیر میزان فعالیت گلوتاتیون پراکسیداز و سطح مالون‌دی‌آلدهید در سرم موش‌های تحت مواجهه نسبت به گروه کنترل شده است. همچنین مواجهه همزمان کلرپیریفوس با عصاره رزماری و دلتامترین با عصاره سالویا به طور معناداری باعث تعدیل در سطوح گلوتاتیون پراکسیداز و مالون‌دی‌آلدهید و کاهش آسیب ناشی از این سموم گردیده بود. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج فوق به نظر می‌رسد که عصاره گیاهان رزماری و سالویا می‌توانند باعث کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از کلرپیریفوس و دلتامترین در موش‌های صحرایی گردند. همچنین می‌توان از این عصاره‌ها در جهت بهبود مسمومیت‌‌های ناشی از این سموم استفاده نمود.

Mitigating Effects of Rosemary and Salvia Officinalis Extracts on Oxidative Stress Induced by Chlorpyrifos and Deltamethrin in Serum Lipids of Wistar Rats

Background: Chlorpyrifos and deltamethrin are organophosphorus and pyrethroid agents respectively, which can produce reactive oxygen species and oxidative stress. On the other hand, Rosemary and Salvia extracts contain antioxidants that play a protective role against free radicals. In this regard, the present study aimed to investigate the reduction effect of Rosemary and Salvia extract on the oxidative damage caused by the exposure to chlorpyrifos and deltamethrin. Methods: A total of 54 male Wistar rats weighing approximately 200-220 g were used in this study. The rats were randomly divided into nine groups (six rats in each group). The rats were weighed and sacrificed after 30 consecutive days of exposure, and serum samples were collected to examine the changes of malondialdehyde and glutathione peroxidase. Findings: Results of statistical tests showed that chlorpyrifos and deltamethrin significantly changed the levels of glutathione peroxidase activity and malondialdehyde in the exposed rat serums, compared to those in the control group. Moreover, simultaneous exposure to chlorpyrifos with Rosemary extract and deltamethrin with Salvia extract significantly decreased the levels of glutathione peroxidase and malondialdehyde and reduced the damage caused by these toxicants. Conclusion: According to the obtained results of this study, Rosemary and Salvia extracts can reduce the oxidative stress induced by chlorpyrifos and deltamethrin in Wistar rats. In addition, these extracts can be used to mitigate the consequences of poisoning caused by the pesticides of interest.