تاثیر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتار خود مراقبتی سالمندان مبتلا به پر فشاری خون مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت، شهر داران، 1397-1396

مقدمه: افزایش جمعیت سالمندان در سال‌های اخیر باعث شده است که میزان بیماری‌های مزمن و در نتیجه نیاز به مراقبت از سالمندان افزایش چشمگیری پیدا کند؛ از این رو مدیریت آن از طریق انجام رفتارهای خودمراقبتی الزامی می‌باشد. در این ارتباط، مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتار خودمراقبتی سالمندان مبتلا به پرفشاری خون مراجعه‌کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر داران انجام شد. روش‌‌ها: پژوهش حاضر یک مطالعه نیمه‌تجربی قبل و بعد با گروه مداخله است که در آن 100 نفر از سالمندان مبتلا به پرفشاری خون تحت پوشش مراکز خدمات جامع سلامت شهر داران به صورت تصادفی ساده به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. هر دو گروه پرسشنامه پژوهشگرساخته مشتمل بر سوالات دموگرافیک، آگاهی، سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی و رفتار خودمراقبتی که روایی و پایایی آن به تایید رسیده است را تکمیل نمودند. شایان ذکر است که اطلاعات به صورت مصاحبه از دعوت‌کنندگان جمع‌آوری شدند و برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار spss 18، آزمون‌های آماری t مستقل، t زوجی، mann -whitney، کای اسکوئر و fisher استفاده گردید. یافته‌ها: میانگین سنی گروه مداخله 6.5 ±66.6 و برای گروه کنترل 6.3 ±67.4 سال بود. لازم به ذکر است که میانگین نمره حساسیت، شدت، منافع و موانع درک شده، راهنما برای عمل، خودکارآمدی و رفتار خودمراقبتی در دو گروه قبل از مداخله آموزشی اختلاف معناداری وجود نداشت (p>0/05)؛ اما میانگین نمرات آگاهی و اجزای مدل در گروه مداخله پس از مداخله افزایش معناداری یافت (p<0.001). نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که آموزش طراحی‌ شده بر اساس مدل اعتقاد بهداشتی موجب افزایش عملکرد و باورهای بهداشتی سالمندان مبتلا به پرفشاری خون در زمینه رفتار خودمراقتبی می‌گردد؛ از این رو توصیه می‌شود در راستای افزایش رفتارهای خودمراقبتی سالمندان مبتلا به پرفشاری خون، این مدل مد نظر قرار گیرد.

Impact of Health Belief Model-based Training on Self-care Behavior in Elderly People with Hypertension Referring to Comprehensive Health Services Centers of Daran City, Iran, during 2017-18

Background: Population ageing in recent years has led to a significant rise in the number of chronic diseases. This issue has highlighted the need for protection and management through selfcare behaviors. The aim of this study was to determine the effects of health belief modelbased training on selfcare behavior among elderly patients with hypertension referring to the comprehensive health centers of Daran city, Iran. Methods: This quasiexperimental study was conducted on 100 elderly patients with hypertension covered by the comprehensive health centers of Daran city using a pretestposttest design and intervention group. The study population was randomly divided into intervention and control groups. Both groups completed a researchermade questionnaire, including demographic data, knowledge, constructs of health belief model, and selfcare behaviors, the validity and reliability of which were confirmed. Data collection was accomplished using interviewers. The data were analyzed in SPSS software (version 18) using independent ttest, paired sample ttest, Chisquare test, and Fisher rsquo;s exact test. Findings: The mean age of the patients in the intervention and control groups were 66.6 ±6.5 and 67.4 ±6.3, respectively. Before the intervention, there was no significant difference between the two groups in terms of the mean scores of sensitivity, severity, perceived benefits and barriers, guidance for action, selfefficacy, and selfcare behaviors (P>0.05). However, after the intervention, the intervention group showed a significant increase in the mean scores of knowledge and model components (P< 0.001). Conclusion: As the findings indicated, the application of the health belief modelbased training improved the selfcare behaviors and function of the elderly with hypertension. Therefore, it is recommended to use this model to enhance such behaviors in this population.