اثر کاربرد کود گاوی و خاک‌اره بر کاهش پتانسیل خطرپذیری سرب ناشی از مصرف جعفری

مقدمه: سبزیجات به عنوان بخش مهمی از زنجیره غذایی انسان محسوب می‌شوند. در این راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی پتانسیل خطرپذیری سرب ناشی از مصرف جعفری در خاک تیمار شده با خاک‌اره و کود گاوی انجام شد. روش‌‌ها: پژوهش حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. تیمارهای آزمایشی در این پژوهش شامل کاربرد 0، 10 و 15 تن در هکتار کود گاوی غنی‌ شده با 0 و 5 درصد وزنی خاک‌اره در خاکی با مقادیر 0، 400، 600 و800 میلی‌گرم سرب در کیلوگرم بوده و گیاه مورد نظر، جعفری بوده است. پس از گذشت 50 روز، غلظت سرب در خاک و اندام هوایی گیاه جعفری با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه‌گیری شد. علاوه بر این، ضریب خطرپذیری نسبت به بیماری‌های غیر سرطانی با استفاده از فرمول ارائه شده توسط سازمان محیط زیست آمریکا محاسبه گردید. یافته‌ها: کاربرد 10 و 15 تن در هکتار کود گاوی به ترتیب باعث افزایش 0.2 و 0.5 واحدی در ph خاک گردید. همچنین افزایش 10 تن در هکتار کود گاوی به همراه 5 درصد وزنی خاک‌اره موجب افزایش 1.6 واحدی در ظرفیت تبادل کاتیونی خاک شد. بر مبنای نتایج، استفاده از 15 تن در هکتار کود گاوی به همراه 5 درصد وزنی خاک‌اره توانسته است پتانسیل خطرپذیری نسبت به بیماری‌های غیر سرطانی در اثر جذب سرب ناشی از مصرف جعفری را کاهش دهد. نتیجه‌گیری: نتایج حاکی از آن بودند که مصرف جعفری در مناطق آلوده به سرب می‌تواند پتانسیل خطرپذیری بالایی برای بیماری‌های غیر سرطانی داشته باشد. در این میان کاربرد کود گاوی به همراه خاک‌اره، تاثیر به ‌سزایی بر کاهش این خطرپذیری داشته است؛ هر چند که نقش نوع و مقدار آلودگی خاک در مقدار کاهش خطرپذیری نباید نادیده گرفته شود.

Effect of Cow Manure and Sawdust on Decreasing the Potential Risk of Lead due to Parsley Consumption

Background: Vegetables are considered as an important part of the human food chain. Therefore, this study aimed to assess the potential risk of lead (Pb) due to parsley consumption cultured in the soil treated by sawdust and cow manure. Methods: This factorial experiment was performed as a randomized complete block design. The treatments consisted of applying 0, 10, and 15 t/ha cow manure enriched with 0% and 5% (W/W) sawdust in the soil with pollution of 0, 400, 600, and 800 mg Pb/kg soil. The intended plant in this experiment was parsley. After 50 days, the Pb concentration in the soil and plant shoot was measured by atomic absorption spectrometry (AAS). Moreover, the relative risk coefficient for noncancer diseases was estimated using the formula of the United States Environmental Protection Agency. Findings: Our findings demonstrated that applying 10 and 15 t/ha of cow manure increased soil pH by 0.2 and 0.5 units, respectively. Furthermore, the addition of 10 t/ha of cow manure along with 5% (W/W) sawdust resulted in 1.6 units augmentation in the cation exchange capacity of the soil. In addition, the results indicated that using 15 t/ha of cow manure with 5% (W/W) sawdust could diminish the relative risk of Pb for noncancerous diseases due to parsley consumption. Conclusion: According to the results of the present study, parsley consumption in regions with Pbpolluted soil might have a high potential risk for noncancerous diseases. It was indicated that the application of cow manure with sawdust had a significant effect on decreasing the potential risk of Pb. However, the role of soil pollution type and amount on reducing Pb potential risk should not be ignored.