تحلیل ‌علم‌سنجی از پژوهش‌های حوزه آموزش سلامت به بیماران در پایگاه pubmed طی سال‌های 1964 تا 2014

مقدمه: آموزش سلامت به بیمار، فرایندی بیمار محور مبتنی بر نیازهای ابراز شده توسط پزشک و بیمار برای کمک به بیمار جهت تصمیم مشارکتی و آگاهانه در مورد بیماری است. بررسی و تحلیل زمینه‌های پژوهشی این حوزه و کشف روابط بین اصطلاحات به کار رفته در این مقالات، می‌تواند اطلاعات مفیدی را در اختیار محققان قرار دهد. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف تحلیل محتوای مقالات مرتبط با حوزه آموزش سلامت به بیمار از طریق ترسیم نقشه موضوعی به روش خوشه‌بندی سلسله مراتبی انجام شد.روش‌ها: این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی بود که به تحلیل محتوای متون با رویکرد خوشه‌بندی سلسله مراتبی پرداخت. با جستجوی عبارت »health education « و محدود کردن آن به موضوع »patient education « در موضوعات اصلی (major topics) سرعنوان‌های موضوعی پزشکی (medical subject headings یا mesh)، تمام داده‌های مورد نظر این حوزه در پایگاه pubmed طی سال‌های 1964 تا 2014 استخراج گردید. تحلیل داده‌ها و خوشه‌بندی آن‌ها در نرم‌افزارهای spss و ravar premap صورت گرفت.یافته‌ها: تولید مقالات علمی در حوزه آموزش سلامت به بیمار رشد صعودی را نشان داد. با توجه به خوشه‌بندی سلسله مراتبی، حوزه‌های موضوعی مطرح شامل »آموزش‌های درمانی، آسیب‌شناسی مصرف دار، پرستاران، مهارت‌های ارتباطی، رفتارهای ارتقای سلامت، سازگاری و بهداشت روانی، سواد سلامت و رفتارهای پیشگیرانه « بود.نتیجه‌گیری: خوشه‌های موضوعی شکل گرفته با برخورداری از روشﻫﺎی ﺳﻨﺠﺶ ﺷﺒﺎﻫﺖ و فاصله ﺑﻴﻦ ﺗﻮﺻﻴﻔﮕﺮﻫﺎی ﻣﺪارک، دارای ارتباط ساختاری با یکدیگر می‌باشند. بیشتر پژوهشگران به جنبه‌های روان‌شناسی و درمانی در حوزه آموزش سلامت به بیمار توجه‌ دارند.

Scientometrics Analysis of Researches in the Field of Health Education to Patients in PubMed Database (1964-2014)

Background: Educating health to patients is a patientcentered process based on the needs expressed by both the physician and the patient in order to make a collaborative and conscious decision over the disease. Surveying and analyzing the research fields in this area, and discovering the relationships between the expressions used in this studies, can help researchers and scholars with useful information. Therefore, this research aimed to analyze scholar contents related to the area of health education for the patients, using thematic mapping and hierarchical clustering methods.Methods: This was a descriptiveanalytical study, dealt with analyzing texts contents with a hierarchical clustering approach. Searching the phrase ldquo;Health Education rdquo; and filtering the search with ldquo;Patient Education rdquo; as well as the ldquo;Major Topics rdquo; in Medical Subject Headings (MeSH) helped us to extract the entire data on PubMed database (1964 to 2014). Analysis and clustering of data were done using SPSS and Ravar PreMap software.Findings: Producing scientific articles on health education for the patients had an increasing trend. Regarding the hierarchical clustering, noted thematic areas included health education, drug consumption pathology, nurses, communication skills, health promotional behaviors, adaptability and mental health, health literacy, and preventive behaviors.Conclusion: The formed thematic clusters have structural relationships as they exploit similarity measurement method, and the distance between descriptors. The majority of researchers notice psychological and therapeutic aspects in health education area.