سنجش میزان ترکیبات بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن در محیط داخل و خارج دبیرستان‌های دو شهر اصفهان و چادگان در سال 1395

مقدمه: در میان ترکیبات آلی فرار، ترکیبات بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن (benzene, toluene, ethylbenzene, xylene isomers یا btex) از آلاینده‌های مهم هوا به شمار می‌رود که حتی در غلظت‌های بسیار پایین نیز برای سلامتی مضر می‌باشد. منبع اصلی این ترکیبات، گازهای خروجی از اگزوز وسایل نقلیه است. هدف از انجام مطالعه حاضر، سنجش ترکیبات btex در هوای آزاد و محیط داخلی چهار دبیرستان واقع در دو منطقه شهر اصفهان و دو دبیرستان واقع در شهر چادگان بود.روش‌ها: نمونه‌های هوای محیط داخل و خارج مدارس در دو شهر اصفهان و چادگان به ‌وسیله پمپ نمونه‌برداری فردی و با استفاده از تیوب‌های کربن فعال جمع‌آوری گردید. سپس ترکیبات btex با استفاده از حلال دی‌سولفید کربن استخراج شد و به کمک دستگاه کروماتوگرافی گازی اسپکترومتری جرمی (gas chromatographymass spectrometry یا gcms) مورد سنجش قرار گرفت.یافته‌ها: میانگین غلظت ترکیبات btex در شهر اصفهان از شهرستان چادگان بالاتر بود. همچنین، غلظت ترکیبات btex در منطقه 2 اصفهان [میدان امام حسین (ع)] بالاتر از منطقه 1 (چهارباغ خواجو) گزارش شد و بیشترین و کمترین غلظت در میان اجزای btex به ترتیب به تولوئن و اتیل بنزن اختصاص داشت. نسبت محیط داخل به خارج نیز در دو منطقه نزدیک به یک به دست آمد. رابطه معنی‌داری بین غلظت داخلی و خارجی ترکیبات btex در دو شهر و دو منطقه وجود نداشت و این یافته نشان داد که آلودگی محیط داخلی مدارس ناشی از منابع داخلی بوده است.نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج به ‌دست‌آمده، شهر اصفهان از چادگان و منطقه دو اصفهان از منطقه یک آلوده‌تر بود و آلودگی‌ها بیشتر به منابع خارجی همچون ترافیک نسبت داده می‌شود.

Determination of Benzene, Toluene, Ethylbenzene, and Xylene Composition (BTEX) in Indoor and Outdoor Environment in High Schools of Isfahan and Chadegan Cities, Iran, in Year 2016

Background: Among the volatile organic compounds, benzene, toluene, ethylbenzene, and xylene compounds (BTEX) are important as air pollutants that have harmful effect for health even at very low concentrations. The main source of these compounds is the exhausted gases from vehicles exhaust. The purpose of this study was to measure BTEX compounds in outdoor and indoor environment of 4 high schools located in two districts of Isfahan City and two districts of Chadegan City, Iran.Methods: Samples of air from inside and outside the schools were collected by individual sampling pumps using active carbon tubes. Then, BTEX compounds were extracted using solvent CS2, and measured using mass spectrometric gas chromatography (GCMS).Findings: The average concentration of BTEX compounds in Isfahan City was higher than Chadegan City. Moreover, the concentration of BTEX compounds in Isfahan region 2 (Imam Hossein Square) was higher than zone 1 (Chahar Bagh Khaju), and the highest and lowest concentrations among the BTEX components were respectively in relation to toluene and ethylbenzene. There was no significant difference between indoor/outdoor ratios in two regions. There was no significant relationship between the indoor and outdoor concentrations of BTEX compounds in two cities and two regions, which showed that the indoor environment was contaminated by internal resources.Conclusion: Based on the results, the city of Isfahan was more polluted then Chadegan City. Moreover, region 2 in Isfahan was more polluted than region 1. So that the pollution is more related to external sources such as traffic.