اندازه‌گیری غلظت هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای در هوای آزاد مناطق پرترافیک اصفهان

مقدمه: هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای (polycyclic aromatic hydrocarbons یا pahs)، ترکیباتی هستند که به طور عمده از احتراق ناقص سوخت‌های فسیلی حاصل می‌شوند. این ترکیبات به دلیل پایداری، تجمع زیستی و اثرات سرطان‌زایی و جهش‌زایی، یکی از نگرانی‌های جوامع به شمار می‌روند. در مطالعه حاضر، غلظت pahs در هوای تنفسی مناطق پرترافیک اصفهان در فصول تابستان و پاییز سال 1395 بررسی گردید.روش‌ها: نمونه‌برداری از هوا به روش منفعل و با استفاده از فیبرهای جاذب سرنگی solid phase microextraction (spme) انجام گرفت. جاذب‌ها در محفظه‌های نمونه‌برداری در مسیرهای پرتردد به مدت 24 ساعت نصب شد و پس از نمونه‌برداری، pahs جذب شده در فاز جامد به طور مستقیم با دستگاه کروماتوگرافی گازی متصل به دتکتور اسپکترومتر جرمی سه‌گانه (gas chromatography/triple quadrupole-mass spectrometer یا gc/tq-ms) طبق روش‌های استاندارد تجزیه و تحلیل گردید.یافته‌ها: حداکثر میانگین σpahs به میدان آزادی با غلظت 4.06 ± 53.83 نانوگرم در مترمکعب در فصل پاییز و حداقل میانگین نیز به پل وحید با غلظت 1.28 ± 21.82 نانوگرم در مترمکعب در فصل تابستان اختصاص داشت. غلظت acenaphthylene بیش از سایر pah‌ها شناسایی شد. میانگین غلظت pahs در فصل پاییز بیشتر از فصل تابستان به دست آمد.نتیجه‌گیری: مواجهه با pahs از طریق هوا در تمام ایستگاه‌ها به ویژه در مکان‌های پرترافیک، بالاتر از حدود اعلام شده توسط occupational safety and health administration (osha)، national institute for occupational safety and health (niosh) و american conference of governmental industrial hygienists (acgih) است که می‌تواند ناشی از ترافیک سنگین و تردد بیش از حد خودروها و همچنین، شرایط توپوگرافی ویژه شهر باشد. بنابراین، کنترل ترافیک و کنترل انتشار آلاینده‌ها از خودروها، تاثیر زیادی در کاهش میزان pahs دارد.