مکان‌یابی محل دفن پسماند شهری با استفاده از روش وزن‌دهی سلسله مراتبی معکوس

مقدمه: شهر سنندج با جمعیتی معادل 370 هزار نفر، روزانه 330 تن زباله تولید می‌کند. محل کنونی دفن زباله این شهر علاوه بر تکمیل ظرفیت آن، اثرات نامطلوب محیط زیستی فراوانی را نیز بر محیط اطراف داشته است. بنابراین، مطالعه حاضر با هدف ارزیابی میزان مطلوبیت اراضی شهرستان سنندج جهت دفن پسماندهای جامد انجام شد. مکان‌یابی محل دفن زباله، یک آنالیز تصمیم‌گیری چند معیاره مکانی (spatial multi criteria decision analysis یا smcda) است که از سیستم اطلاعات جغرافیایی (geographic information system یا gis) و روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره بهره می‌برد. روش‌ها: در این تحقیق از فرایند وزن‌دهی سلسله مراتبی معکوس (inversion hierarchical weighing process یا ihwp) و نرم‌افزار arcgis برای مکان‌یابی محل بهینه دفن پسماند استفاده گردید. بدین منظور، 12 لایه اطلاعاتی اکولوژیکی و افتصادی- اجتماعی طبق روش ihwp وزن‌دهی شد و نقشه مطلوبیت منطقه برای دفن پسماند با استفاده از توابع همپوشانی نقشه‌ها و نیز به کمک 9 لایه محدودیت به‌ دست آمد. یافته‌ها: با توجه به یافته‌های حاصل از طبقه‌بندی نقشه نهایی، 91.5 درصد از سطح منطقه مورد مطالعه از وضعیت کاملاً نامطلوبی برای دفن پسماند برخوردار بود. محدوده‌های با مطلوبیت بسیار زیاد، تنها 0.16 درصد از مساحت شهرستان را به خود اختصاص داد که در نهایت از بین این مناطق، محدوده‌ای به وسعت 44 هکتار در فاصله تقریبی 4 کیلومتری شمال غربی شهر سنندج به عنوان اولویت اول برای دفن پسماند شناسایی و معرفی گردید. نتیجه‌گیری: روش ihwp می‌تواند به عنوان روش نوینی جهت تلفیق لایه‌های اطلاعاتی طبیعی و مصنوعی در پروژه‌های با اهداف مکان‌یابی از جمله مکان‌یابی محل دفن زباله‌های شهری به کار رود و در صورتی که با بررسی‌های میدانی همراه شود، می‌تواند بهترین گزینه‌های تصمیم‌گیری در رابطه با هدف را ارایه نماید.