تحلیلی بر گرایش به مطالعات دینی و معنوی در رشته مدیریت در عرصه ملی و بین‌المللی

علوم انسانی متعارف، برای مدت‌های‌ مدیدی، مفاهیم دینی و معنوی را در قلمرو خود وارد نمی‌دانست. طی دهه‌های اخیر، حجم‌ پژوهش‌های مدیریتی که در زمینه مذهب، دین و اخلاق در جهان انجام می‌شود، افزایش قابل‌توجهی داشته است که نشان از تغییر در برخی جهت‌گیرهای نظری این رشته دارد. در ایران نیز، به موازات فضای بین‌الملل، تولید آثار مدیریتی با محوریت دین و اخلاق افزایش یافته است. هدف این مقاله، بررسی نسبت پژوهش‌های دینی ومعنوی تولید شده در عرصه بین‌الملل در رشته مدیریت و رابطه آن با پژوهش‌های انجام شده در ایران است. آیا بین این دو جریان (جریان دانشی متعارف و جریان دانشی بومی) رابطه‌ای قابل‌تصور است؟ چرا مدیریت متعارف، به موضوعات دینی و معنوی جایگاه علمی و دانشی داده است؟ این پژوهش، از روش‌شناسی پیمایش کیفی برای پاسخ به سوالات خود استفاده کرده است. جامعه آماری شامل تمامی پژوهش‌های مرتبط با این موضوع است. برای نمونه‌برداری، تنوع در انتخاب را مبنا قرار داده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها، از روش استدلالی و برشماری تمامی احتمالات منطقی ممکن بهره جسته است. بدین‌منظور، با طرح فرضیاتی، احتمالات ممکن از روند اقبال به مدیریت دینی و انتشار آثار در غرب را مطرح کرده و با طرح استدلال‌هایی، رابطه بین دو جریان متعارف و جریان بومی را بررسی می‌کند. نتایج نشان می‌دهد احتمال تغییر پارادایم، نیاز به حل مشکلات جامعه، تکثرگرایی برای بقا، احتمال سیاسی (مقابله مذهبی)، بیداری فطرت، استفاده ابزاری و کسب مرجعیت از جمله علل گرایش به افزایش آثار دینی و معنوی در غرب است. این افزایش در ایران به دلیل حل مسائل و مشکلات، تبیین مدیریت اسلامی، دلیل سیاسی و مدگرایی و تقلید است. همچنین، به نظر می‌رسد گرایش به آثار معنوی در غرب، ابزاری برای مقابله با جریان دینی اصیل و بازگشتی به همان دین فردی و سکولار است که در قالب جدید متجلی شده است.

an analysis of the tendency towards the religious and spiritual studies in management in the national and international areas

for a long time, conventional humanities did not include religious and spiritual concepts in its domain. during the recent decades, the number of management research conducted in the field of religion, sprituality and ethics in the world has increased significantly, which indicates a change in some theoretical orientations of this field. in iran, parallel to the international environment, the production of management works centered on religion and ethics has increased. the purpose of this article is to examine the religious and spiritual researches produced in the international domain in the field of management and its relationship with the research conducted in iran. is there a conceivable relationship between these two streams (conventional knowledge flow and native knowledge flow)? why conventional management has given scientific and scientific status to religious and spiritual issues? this research has used qualitative survey methodology to answer its questions. the statistical population includes all research related to this issue. for sampling, the diversity in selection was observed. to analyze the data, the reasoning method and enumeration of all possible logical possibilities is used. for this purpose, by proposing hypotheses, it raises the possible possibilities of tendency toward religious management and the publication of works in the west, and by proposing arguments, it examines the relationship between two conventional currents and the indigenous current. the results show that the possibility of paradigm change, the need to solve society’s problems, pluralism for survival, political possibility (religious confrontation), the awakening of nature, the use of tools and the acquisition of authority are among the reasons for the tendency to increase religious and spiritual works in the west. this increase in iran is due to solving issues and problems, explaining islamic management, political reason, fad and imitation. as well, it seems that the tendency towards spiritual works in the west is a tool to deal with the original religious trend and a return to the individual and secular religion of the renaissance period, which has been manifested in a new form.