مدلسازی علل رفتار نابهنجار سازمانی

رفتارنابهنجار‌سازمانی، رفتاری داوطلبانه با رویکردی منفی است که موجب کاهش بهره‌وری سازمان می‌شود. هدف پژوهش حاضر که از روش ترکیبی استفاده می‌کند، تبیین (علت‌یابی) رفتارنابهنجار‌سازمانی ابعاد، مولفه‌ها، شاخص‌ها و نحوه ارتباط بین آنها است. پژوهش حاضر، مطالعه‌ای توصیفی از نوع پیمایشی و حجم نمونه آن در بخش کیفی 14 نفر و در بخش کمّی 300‌ نفر است. برای سنجش پایایی پرسشنامه‌ تحقیق و اجرای آمار توصیفی از نرم‌افزار spss و برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از معادلات ساختاری و نرم‌افزارهای amos و lisrel استفاده شد. مصاحبه‌های بخش کیفی توسط نرم‌افزار atlas و با هدف تبیین رفتارنابهنجار‌سازمانی تحلیل شدند و دو بُعد عوامل‌درونی و عوامل‌بیرونی شناسایی شدند. برای بُعد عوامل‌درونی پنج شاخص‌ و برای بُعد عوامل بیرونی، دو مولفه عوامل‌محیطی و عوامل‌سازمانی شناسایی گشتند که هرکدام به‌ترتیب به 2 و 7 شاخص‌ کاهش یافتند. همچنین، بین عوامل‌محیطی عوامل‌درونی و عوامل‌محیطی عوامل‌سازمانی، ارتباط برقرار گشت. یافته‌های بخش کمّی که با هدف میزان تطبیق نظرات مدیران در جامعه هدف صورت گرفت حکایت از عدم ارتباط بین عوامل‌محیطی و عوامل‌درونی و همچنین عدم تایید شاخص‌های مدیریت‌برداشت و فرهنگ‌سازمانی دارد. به‌منظور مدیریت رفتارنابهنجار‌سازمانی، مدیران باید از ابزارهایی نظیر آموزش و مشاوره استفاده کنند و تعهد به رعایت قانون را چه در رفتار خود و چه در سازمان نهادینه گردانند.