تحلیل الگوی خلوت گزینی در فضاهای باز شهری (نمونه موردی: پارک جنت در شهر شیراز)

فرآیند تنظیم خلوت علاوه بر ویژگی‌های فردی، به عوامل محیطی نیز وابسته است و محیط پیرامون فرد می‌تواند زمینه‌ساز نمودهای مختلف خلوت فردی و جمعی باشد. پارکها به عنوان مکانی جهت گذارن اوقات فراغت، میتواند تا حد زیادی بستر مناسبی برای بروز خلوت در یک فضای جمعی باشند. بر همین اساس پژوهش حاضر با انتخاب یک پارک شهری در کلانشهر شیراز به عنوان نمونه موردی، سعی در بررسی ابعاد مختلف الگوهای وقوع خلوت در این فضا و چگونگی تاثیر آن بر ارتقا اوقات فراغت استفاده کنندگان دارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، شناسایی انواع الگوهای تحقق خلوت در فضاهای باز شهری و عوامل موثر بر بروز آنها و نیز بررسی ارتباط آن بر اوقات فراغت استفاده کنندگان از این فضاها است. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روشهای کمی و کیفی است که در قالب پیمایش میدانی و نیز مشاهده و مصاحبه با استفاده کنندگان از پارک به گردآوری اطلاعات پرداخته است. به منظور شناسایی الگوهای خلوت‌گزینی در فضای عمومی، روشی جدید مبتنی بر مشاهده و ثبت الگوها از طریق تکنیک نقشه‌برداری رفتاری بکار گرفته است. این روش به تفکیک جنسیت به ثبت الگوهای خلوت در محیط پرداخته است. نتایج تحقیق نشان داد که خلوت در پارک در قالب دو الگوی فردی و جمعی نمود می‌یابد. بعد انسانی و به ویژه سن و جنس افراد در خلوت آنها بیشترین تاثیر را داشتند و بیشترین نمودهای خلوت شامل بازی کردن، نشستن روی زمین (چمن) و نشستن درون آلاچیق با تکنیک نقشه برداری رفتاری ثبت گردیدند. بروز الگوی خلوت فردی با انجام رفتارهایی چون مطالعه کردن، تماشای طبیعت، تماشای افراد و مواردی از این دست همراه است و خلوت جمعی نیز با رفتارهایی چون دوهم نشینی خانوادگی و دوستانه، ملافات با دوستان و صحبت با آنها نمود می‌یابد.

analysis of the pattern of seclusion in urban open spaces (case example: jennet park in shiraz)

in addition to individual characteristics, the process of adjusting solitude is also dependent on environmental factors, and the environment around a person can be the basis for different manifestations of individual and collective solitude.parks, as a place to spend leisure time, can be a suitable platform for solitude in a collective space.based on this, the present study, by choosing an urban park in shiraz metropolis as a case study, tries to investigate the different dimensions of the patterns of solitude in this space and how it affects the improvement of the leisure time of the users.therefore, the aim of the current research is to identify the types of patterns of solitude in urban open spaces and the factors affecting their occurrence, as well as to investigate its relationship with the leisure time of the users of these spaces.the research method in this study is a combination of quantitative and qualitative methods, which collected information in the form of field survey, as well as observation and interview with the users of the park. in order to identify patterns of seclusion in public space, a new method based on observing and recording patterns through behavioral mapping technique has been used. this method has recorded the patterns of solitude in the environment by gender. the results of the research showed that solitude in the park is manifested in the form of two individual and collective patterns.the human dimension and especially the age and gender of people had the greatest effect on their solitude, and the most manifestations of solitude including playing, sitting on the ground (grass) and sitting in gazebos were recorded with the behavioral mapping technique. the occurrence of individual solitude pattern is associated with behaviors such as reading, watching nature, watching people and such things, and collective solitude is manifested with behaviors such as family and friendly gatherings, hanging out with friends and talking to them.