تغییرات فضایی تراکم ساختمانی و شناسایی عوامل تاثیر گذار (مورد مطالعه: شهر بیجار)

روند گسترش شهرها و در پی آن اتخاذ سیاست متراکم سازی، مقوله تراکم را به عنوان یکی از مهمترین مولفه های تعیین کننده رشد شهری مطرح نموده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی تحلیل فضایی تراکم شهر بیجار و شناسایی عوامل تاثیر گذار بر آن است. پژوهش حاضر با نگرش توصیفی- اکتشافی و پیمایشی، تغییرات انواع تراکم و تحولات فضایی آنها را در شهر بیجار و در دو مقطع زمانی 1385 و 1395 مورد تحلیل قرار داده است. با استفاده از داده های بلوک های آماری، روند تغییرات شاخص ها و توزیع آنها در سطح شهر بررسی شده است. برای تحلیل های آماری و نمایش گرافیکی نقشه ها از نرم افزارهای و تراکم ساختمانی در شهر بیجار رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد و تحلیل لکه های داغ نشان دهنده تغییر کانون تراکم ساختمانی در شهر بیجار است. به عبارت دیگر کانون تراکم ساختمانی که در سال 1385 در نواحی مرکزی و محدوده های شمالی، جنوبی و شرقی شهر قرار داشت در سال 1395 به سمت جنوب غربی و محدوده شمال غربی شهر کشیده شده است. همچنین در سال 1385 در حدود 11 درصد از مساحت و 25 درصد از جمعیت شهر در پهنه تراکم بالای ساختمانی قرار داشت، که این میزان در سال 1395 به 12 درصد از مساحت و 32 درصد از جمعیت افزایش یافت. طبق یافته ها، رابطه معکوسی میان تراکم و فاصله از مرکز شهر وجود دارد، به طوری که با فاصله از مرکز شهر میزان تراکم کاهش می یابد، همچنین ضریب مرکز تبیین می شد اما این مقدار در سال 95 به 50 درصد کاهش یافته است، کاهش این مقدار نشان دهنده گسترش فضایی ساخت و ساز در سطح محله ها است. همچنین یافته های حاصل از رگرسیون وزنی نشان داده است، سه متغیر «قیمت زمین» در قسمت غربی و جنوب غربی، «تراکم جمعیت» در قسمت های شمالی، مرکزی و جنوب غربی و متغیر «فاصله از مرکز شهر» در قسمت غرب و جنوب غربی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در میزان تراکم ساختمانی شهر بیجار هستند.

spatial changes in building density density and identification of affecting factors (case study: bijar city)

the expansion of cities and the subsequent policy of condensation has made congestion as one of the most important determinants of urban problems. the present study, with a descriptive-exploratory and survey approach, has analyzed the variations of congestion types and their spatial developments in bijar in two time periods 2006 and 2016. using statistical block data, trends of index changes and their distribution throughout the city have been studied. spss, excel, gis software was used for statistical analysis and graphical representation of maps. according to the results, there is a direct and significant relationship between population density and building density in bijar city. the west and northwest boundaries of the city are drawn. in 2006, about 11/10% of the total area and 24/89% of the city population were in the high density of construction area, which in 2016 amounted to 12/13% and 31/59% of the total urban area. according to the results, there is an inverse relationship between congestion and distance from downtown with decreasing congestion distance from downtown. also, r2 coefficient showed that in year 2006 almost 60% of congestion changes were explained by variable distance from downtown but this has fallen to 95% in 2016, a decrease that reflects the more spatial distribution of neighborhood-level construction in recent times. the results of weight regression also show that three variables of land price in west and southwest, population density in north, central and southwest and distance to neighborhood center in west and southwest are the most important factors affecting the transitions are in the building density of bijar.