تحلیلی بر نمونه‌گیری در پژوهش‌های کمّی مبتنی بر پیمایش برنامه‌ریزی شهری (مطالعه موردی: نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری در سال 1398)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
امانپور سعید ,رحیمی چم خانی علیرضا
|
|
منبع
|
پژوهش و برنامه ريزي شهري - 1399 - دوره : 11 - شماره : 42 - صفحه:207 -230
|
|
چکیده
|
نمونه‌گیری یکی از عناصر روش‌شناسی پرکاربرد در پژوهش‌های کمّی برنامه‌ریزی شهری در دهه‌های اخیر بوده است که به دلیل نقش بسزای آن در کیفیت و اعتبار پژوهش، تحلیل و ارزیابی فرایند طراحی، اجرا و گزارش آن بر اساس اصول و قواعد نظریه نمونه‌گیری ضروری و حائز اهمیت به نظر می‌رسد. در این راستا، پژوهش حاضر با انتخاب مقالات پیمایشی مبتنی بر نمونه‌گیری کمّی منتشر شده در شماره‌های 36 و 37 نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری در سال 1398 به عنوان نمونه موردی، به روش کیفی و تحلیل محتوا به ارزیابی گزارش روش نمونه‌گیری آن‌ها پرداخته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که از مجموع مقالات مورد بررسی، نحوه توضیح و گزارش معیارهای «ذکر تعداد نمونه» با گزارش 100 درصدی (80 درصد گزارش دقیق و کامل و 20 درصد گزارش ناقص و مبهم)»، «تعریف جامعه آماری» با 90 درصد گزارش (40 درصد گزارش دقیق و کامل و و 50 درصد گزارش ناقص)، «روش محاسبه حجم نمونه» با 80 درصد گزارش (50 درصد گزارش دقیق و کامل و 30 درصد گزارش ناقص در وضعیت خوب و یا نسبتاً قابل قبولی بوده است؛ ولی معیارهای«چارچوب نمونه‌گیری (با 100 درصد عدم گزارش)»، «روش نمونه‌گیری (40 درصد عدم گزارش و 60 درصد گزارش ناقص، مبهم و یا اشتباه)»، «تعیین شیوه دسترسی به اعضای نمونه (80 درصد عدم گزارش)» در وضعیت بدتری قرار داشته‌اند. درنهایت، به طور کلی نحوه گزارش روش و فرایند نمونه‌گیری در 50 درصد آن‌ها «ناقص و مبهم»، 10 درصد «ناقص و اشتباه» و 40 درصد «ناقص، مبهم و اشتباه» بوده است و هیچ‌کدام از آن‌ها دارای گزارش کامل و درستی از روش‌شناسی نمونه‌گیری در همه معیارها به‌صورت یکجا نبوده‌اند. بنابراین نبود الگوی علمی مشخص و منظم در زمینه گزارش روش نمونه‌گیری بر اساس اصول و قواعد نظریه نمونه‌گیری در پژوهش‌های مورد بررسی و وجود کوتاهی و قصور در زمینه برخی معیارها در برخی مقالات، کیفیت علمی آن‌ها را از لحاظ هنجارها و کارکردهای تکرارپذیری، اعتبارپذیری، پایایی و تعمیم‌پذیری روش پژوهش علمی تحت تاثیر قرار می‌دهد. این امر، توجه جدی اعضای جامعه علمی حوزه برنامه‌ریزی شهری را به مساله روش‌شناسی نمونه‌گیری در فرایند آموزش، پژوهش، ارزیابی و انتشار تحقیقات علمی طلب می‌کند.
|
|
کلیدواژه
|
نمونه‌گیری، پژوهش کمی، اعتبار، تعمیم‌پذیری، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری
|
|
آدرس
|
دانشگاه شهید چمران اهواز, گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری, ایران, دانشگاه شهید چمران اهواز, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|