جایگاه سکونتگاه‌های شهری ایران، در عرصه‌ی جهانی شدن و توسعه‌ی پایدار

یکی از معیارهای مهم توسعه‌ی پایدار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، توجه ویژه به شهرها و سکونتگاه‌های شهری است. فرایند شهر نشینی در ایران بی وقفه و مستمر و پویا، همگام با جهانی شدن طی مسیر می‌کند. این مهم یکی از موضوعات پرارزش در حوزه‌ی توسعه‌ی شهری به خصوص جهانی شدن شهری به شمار می‌رود. کنترل روند توسعه در سکونتگاه‌های انسانی، از فعالیت‌های سخت و انرژی بری است که همواره مد نظر برنامه‌ریزان می‌باشد. بسیاری از افرادی که ساکن در سکونتگاه‌های غیررسمی، آلونک‌ها، زاغه‌ها هستند، برخی دچار مسایلی می‌گردند که ناشی از بدبختی‌های پنهانی است که در آنان و عده زیادی از مردم فقیر سراسر گیتی وجود دارد و اینها در روند جهانی شدن آشکار می‌شوند و گاه مشکلاتی را نیز پدیدار می‌سازند. در این راستا، جمعیت ایران اسلامی در سال 1335 تعداد 18954704 نفر بوده که تعداد 5953563 نفر آن را جمعیت شهری به خود اختصاص داده و در 201 نقطه‌ی شهری ساکن بوده‌اند و در سال 1390 یعنی 55 سال بعد، جمعیت ایران به 75149669 نفر افزایش یافته که تعداد 53646661 نفر آنان را جمعیت شهری تشکیل می‌داده که در 1140 نقطه‌ی شهری مستقر بوده‌اند. لذا، در این مدت تعداد 47693098 نفر بر جمعیت شهری افزوده شده و تعداد941 نقطه‌ی شهر نیز افزایش یافته است. ازطرفی، از بُعد پر جمعیت‌ترین کشورهای جهان، ایران در رتبه 17 قرار گرفته است و از نظر ضریب شهرنشینی، آمریکا 79 درصد، ترکیه 76 درصد و ایران 70 درصد می‌باشد. این آمارها نشان از این دارد، که در عرصه‌ی جهانی شدن، ایران همسو با سایر کشورهای جهان حرکتی روبه جلو در زمینه‌ی توسعه‌ی پایدار دارد. پرواضح است که کمبود منابع ضروری، فقدان نیروهای متخصص، مدیریت‌های ضعیف و از طرفی فساد، فقر، ناملایمات متفاوت اقتصادی و اجتماعی از عواملی‌اند که توان دولتمردان و حکومت‌ها را در خدمات رسانی به آحاد مردم، محدود ساخته است. اما نمی‌توان همانند گذشته به سادگی از کنار این معضلات گذشت، بلکه باید با امیدواری به آینده و با برنامه‌ریزی و مدیریت شایسته، با انجام اقدامات ضروری در زمینه‌ی امکان دسترسی سهل‌تر به مساکن مناسب، ایجاد زیرساخت‌های لازم و اساسی، ارایه‌ی خدمات مناسب اولیه، حذف و یا کم رنگ نمودن نابرابری‌های آشکار بین اغنیا و فقرا و با هدف کمال مطلوب انسانی، راه را به سمت توسعه‌ی پایدار در عرصه‌ی جهانی شدن هموار ساخت که در این مقاله به بخشی از آن پرداخته می‌شود.