واکاوی همدیدی ـ ترمودینامیک توفان‌های تندری تهران

در این پژوهش به بررسی توفان های تندری شدید تهران طی یک دوره آماری 11 ساله (2000ـ 2010)پرداخته شده است. به منظور بررسی شرایط سینوپتیکی که در تهران موجب بارش های تندری شدید شده است، داده های مربوط به پدیده های خاص (کد های 95 تا 99) ایستگاه سینوپتیک تهران (فرودگاه) در یک دوره آماری 11 ساله 2000 ــ 2010 (1378ــ1388) استخراج گردید. همچنین داده های فشار تراز دریا، ارتفاع ژیوپتانسیل تراز 850 و 500 میلی باری در روز بارش از پایگاه داده های ncep/ncar سازمان ملی جو و اقیانوس شناسی آمریکا استخراج گردید و نقشه های تراز های فوق الذکر در محیط نرم افزار grads ترسیم گردید. با بررسی نقشه های سینوپتیکی فشار تراز دریا ، 850 و 500 میلی باری دو الگوی کلی(19 ژانویه 2005 و 5 فوریه 2010) برای ایجاد توفان های تندری همراه با بارش شدید تشخیص داده شد. در این پژوهش همچنین از شاخص های ناپایداری lcl، k، si استفاده شده است. در الگوی اول (19 ژانویه 2005) در فشار تراز دریا واچرخندی با حرکت غرب سوی خود هوای گرم و مرطوب دریای عمان و خلیج فارس را با سمت نواحی جنوبی، شرق و شمال شرق کشور شارش داده و در تراز های 850 و 500 میلی باری، منطقه مورد مطالعه در زیر و جلوی ناوه های فوق الذکر قرار گرفته و ناپایداری ها تا این تراز ها گسترش یافته است. در الگوی نوع دوم (5 فوریه 2010) در فشار تراز دریا و 850 میلی باری چرخندی قوی بر روی نیمه مرکزی و شمالی کشور قرار گرفته که با حرکت پادساعتگرد خود موجب تشدید ناپایداری تا این تراز شده است و در تراز 500 میلی باری منطقه مورد مطالعه کاملا در جلوی ناوه های غربی واقع شده و سبب گشته ناپایداری ها همراه با بارش شدید و تندر همراه گردد. همچنین مقدار شاخص si بین حداقل 0.97- تا حداکثر 7.76 درجه سانی گراد بوده و مقدار شاخص k بین 17.8 و تا حداکثر 33.2 درجه سانتی گراد بوده است. کمترین مقدار شاخص si در روزهای مطالعاتی نمونه مربوط به 10 آوریل 2010 بوده که مقدار آن 0.97- درجه سلسیوس است که مقدارشاخص منفی این پارامتر از شرایط مناسب ناپایداری در این روز حکایت دارد همچنین مقدار شاخص k در این روز 33.2 درجه سانتی گراد بوده که نشان دهنده رطوبت کافی در دسترس برای وقوع عمل تراکم و ایجاد بارش بوده است مقدرا پایین شاخص si و مقدار بالای شاخص k نشان دهنده ناپایداری شدید در این روز است.