بررسی تطبیقی محدودیت آب‌های سطحی و زیرسطحی در روستاهای شهرستان هیرمند و زهک

معضل کم آبی به ویژه در مناطق خشک، همیشه از مسایل مطرح در ناپایداری روستایی بوده است. روستاهای شهرستان هیرمند و زهک به علت واقع شدن در منطقه خشک از یک طرف و کنترل و بهره برداری بیشتر آب رودخانه هیرمند در افغانسـتاناز سویی دیگر، طی خشکسالی‌های شدید سال های 84- 1378 دچار نابسـامانی‌های فراوانی بوده اند. با وجود محدودیت های بالقوه منابع آب (بارش سالانه بسیار ناچیز- حدود 60 میلی متر- و فقدان منابع آب سطحی قابل اطمینان)، برخی از روستاییان این منطقه، در طی خشکسالی‌های اخیر با حفر چاهک ها تا حدودی بر مشکل کم آبی فایق آمده اند. در پژوهش حاضر ضمن بررسی تطبیقی شدّت محدودیت آب های سطحی و زیرسطحی در روستاهای مورد مطالعه، بهنقش چاهک ها در شرایط خشکسالی و کم آبی‌های منطقه پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش، ترکیبی از روش های توصیفی– تحلیلی و میدانی است. لذا محققان با بررسی‌های میدانی و مصاحبه با اعضای شوراهای اسلامی روستاهای مورد مطالعه، به بررسی محدودیت آب های سطحی و زیرسطحی بر اساس مدل ارزیابی چند معیاری، در روستاهای شهرستان هیرمند و زهک پرداخته اند. نتایج این پژوهش موید آن است که شدّت محدودیت آب های سطحی و زیرسطحی در روستاهای شهرستان هیرمند تقریباً شدید و در روستاهای شهرستان زهک نیز به ترتیب شدیدو «کم تا متوسط» می باشد و با توجه به کمیّت و کیفیت آب زیر سطحی قابل دسترس در برخی از روستاهای مورد مطالعه، با حمایت دولت و توسعه چاهک ها، استمرار فعالیت های زراعی و باغی در این گروه از روستاها، حتّی در شرایط خشکسالی (توقف یا کاهش شدید جریان آب هیرمند) امکان پذیر خواهد بود.