تحلیل و سنجش نظام توسعه سکونتگاه‌های روستایی با رویکرد تلفیقی کاربرد روش‌های سنجش توسعه یافتگی؛ مطالعه موردی: بخش شیب آب شهرستان زابل

در این مقاله به منظور سنجش سطح توسعه یافتگی دهستان‌های بخش شیب آب شهرستان زابل 24 متغیر در قالب سه شاخص آموزشی، بهداشتی و درمانی و زیربنایی و ارتباطی، بررسی شد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی و روش اجرا کتابخانه ای و میدانی است. جامعه آماری تحقیق بخش شیب آب شهرستان زابل مشتمل بر 4 دهستان می‌باشد. با استفاده از سه مدل اصلاح شده تحلیل مولفه‌های اصلی، امتیاز استاندارد شده و شاخص ناموزون موریس به سنجش میزان برخورداری دهستان‌های بخش شیب آب از خدمات و از طریق مدل ضریب پراکندگی به تعیین میزان نابرابری منطقه ای در برخورداری یا عدم برخورداری از امکانات دهستان‌ها پرداخته شده است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که در روش تحلیل مولفه‌های اصلی و موریس به ترتیب دهستان تیمورآباد با ضریب توسعه یافتگی 1.79 و 38.14 رتبه 1 و دهستان محمدآباد با ضریب توسعه یافتگی 1.08 و 29.73 رتبه 4، در روش امتیاز استاندارد شده دهستان لوتک و کوه خواجه به ترتیب با ضریب توسعه یافتگی 0.82 و 0.99- رتبه 1 و 4 را کسب نموده است. در دو روش تحلیل مولفه‌های اصلی و موریس رتبه دهستان‌ها یکسان می‌باشد.از سویی با توجه به محاسبه c.v، بالاترین نابرابری بین شاخص‌ها به شاخص بهداشتی و درمانیبا ضریب 1.97و کمترین اختلاف در بین شاخص‌ها به شاخص زیربنایی و ارتباطیبا ضریب 1.60 و از نظر متغیرها بالاترین نابرابری به مهدکودک و حمام با ضریب 1.22و کمترین اختلاف به دندانپزشک تجربی با ضریب 1.35 اختصاص دارد.