چگونگی شکل‌گیری مساجد و تفاوت‌های کالبدی آن با عبادت‌گاه‌های سایر ادیان، کنیساها و کلیساها

با ظهور دین اسلام و دعوت مردمان به پرستش حق‌تعالی توسط رسول خدا، آیینی نو تبلور یافت که جهت پیروان خود، عبادات و وظایفی را معین نمود. نماز، یکی از واجبات و عبادات این دین مبین می‌باشد که در ابتدا به دلیل عدم نیاز عابدان به امکانات عبادی، به جز قبله ، در هر مکان پاک تنها با ایجاد یک نشان به سوی قبله ادا می‌شد. با شکل‌گیری حکومت اسلامی در مدینه‌ی منوره و بنای مسجدالنبی در این شهر، جایگاهی سرپوشیده جهت برگزاری این آیین و همچنین حفاظت از نمازگزاران در قبال عوامل جوی بنا گردید. این فضا در خلال سالها‌های بعد، در جبهه‌های دیگر مساجد نیز شکل گرفت البته رواق قبله با عمق بیشتر و بدین ترتیب الگوی شبستانی مساجد اولیه، با تاثر از نخستین جایگاه نماز تکمیل گشت که در این نوشتار برآنیم علاوه بر شرح چگونگی شکل‌گیری و تاثیرآن در الگوی مساجد بعدی به بررسی تفاوت‌‌ها و شباهت‌های آن با سایر ادیان نظیر کنیساها و کلیساها بپردازیم.