سنجش مطلوبیت طراحی فضاهای شهری برای معلولان جسمی با رویکرد پایداری شهری، مطالعه موردی: پیاده راه‌های ارومیه

ایجاد بسترهای فضایی کالبدی مناسب جهت استفاده همه اقشار جامعه از خدمات و امکانات عمومی به‌منظور تحرک و جابه­جایی بهتر انسان و دسترسی آسان‌تر در سطح شهر،به منظور رشد و توسعه جوامع، امری ضروری است. ناتوانان جسمی، معلولان و جانبازان بخشی از افراد جامعه هستند که همانند سایر افراد، نیازمند دسترسی و استفاده از امکانات و خدمات عمومی هستند؛ اما وجود برخی موانع به‌خصوص در نحوه طراحی، معماری و شهرسازی بسیاری از فضاهای شهری، به‌ویژه معابر عمومی، پارک­ها و فضاهای سبز را فاقد شرایط لازم برای برآورده ساختن نیازهای دسترسی افراد معلول کرده است. براساس مطالعات انجام­شده طرح کالبدی مناسب فضاهای شهری سبب پایداری این فضاها می‌گردد. بنابراین، تحقیق حاضر کیفیت طرح کالبدی مسیرهای پیاده را از دیدگاه معلولاندر خیابان­های امام، کاشانی، سرداران، عطایی و خیام شهر ارومیه مورد بررسی قرار داده است. نوع تحقیق کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی تحلیلی است. در این تحقیق چهار شاخص (مبلمان، خدمات، دسترسی و حمل‌ونقل) در بین پنج گروه از معلولان (نابینایان، کم‌بینایان، معلولان حرکتی، ناشنوایان و جانبازان) در پیاده­راه‌های شهر ارومیه مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق از طریق مشاهدات میدانی و پرسشنامه گردآوری‌شده و برای پردازشاطلاعاتاز نرم‌افزارهای آماری و برای سنجش ورتبه­بندی شاخص­ها و گروه‌های موردمطالعه ازمدلتصمیم­گیری چندمعیاره استفادهشده است. یافته­های پژوهش، بیشترین مطلوبیت را مربوط به شاخص دسترسی و کمترین مطلوبیت را در شاخص حمل‌ونقل برای سنجش مطلوبیت پیاده­راه معلولان نشان می‌دهد. نتایج این پژوهش بیانگر این است که پیاده راه‌های شهر ارومیه متناسب­ترین طراحی را برای گروه کم‌بینایان و نا­مطلوب­ترین طراحی را برای گروه ناشنوایان دارد.