بازخوانی رویکردهای فکری و سیاسی خلیل ملکی (با تکیه بر فعالیت وی در آستانه ملی شدن صنعت نفت)

خلیل ملکی به عنوان رهبر فکری معنوی حزب زحمتکشان ملت ایران (نیروی سوم) و به عنوان یکی از شخصیت‌ها‌ی موثر در تاریخ معاصر ایران، از جمله کسانی بود که قلم و گفتار وی همواره در جهت تبیین و ارایه راه‌حل‌هایی به منظور بهبود وضعیت جامعه بوده است. او به پشتوانه آگاهی سیاسی که محصول فعالیت‌های حزبی و شرکت در بحث‌های ایدیولوژیک و فکری بوده، توانست ساختار نهضت ملی شدن صنعت نفت را با ارایه چارچوب فکری و ایدیولوژیکی تحلیل کند و راهکارهایی برای عدم تکرار اشتباهات رهبران نهضت نشان دهد. در این مقاله، سعی شده است تا بر اساس آثار به جا مانده‌ی وی، در قالب مقالاتی در روزنامه‌ی شاهد، خاطرات و آثار چهره‌های معاصر وی و تحقیقاتی که درباره او به چاپ رسیده‌، به ارزیابی پاره‌ا‌ی از تاثیراتی که نظریه‌پردازی و نوشتارهای سیاسی خلیل‌ملکی در فهم و درک رویدادهای سیاسی ایران در دوره ملی شدن صنعت نفت موثر بوده است، بپردازد. مساله مورد توجه، بازخوانی رویکردهای فکری و سیاسی خلیل‌ملکی می‌باشد که در بسیاری از منابع تحقیقی، او را با ارایه «نظریه نیروی سوم» بازشناخته‌اند. گرچه آثار بسیاری در راستای «نیروی سوم» ملکی به نگارش درآمده، اما این مقاله صرفا دیدگاه فکری و سیاسی وی را درباره‌ی نهضت ملی شدن صنعت نفت مورد مطالعه قرار می‌دهد.