تحلیل روایت یهودیان از بازسازی معبد یهودیه در عهد هخامنشیان

ساخت و برپایی معابد و ساختمان‌های عام‌المنفعه یکی از مهم‌ترین درون‌مایه‌های متون باستانی مناطق خاور نزدیک و خاورمیانه، از جمله رسایل عهد عتیق، است. با بررسی کتاب عزرا، یکی از رسایل عهد عتیق، مشخص می‌شود که احتمالاً کوروش هخامنشی طی فرمانی به یهودیان اجازه‌ی بازسازی معبد یهوه در اورشلیم را داده است، اما این فرمان صرفاً «اجازه»ی بازسازی معبد و نه «حمایت» از عملیات عمرانی آن بوده است. پس تصدیق صحت «فرمان» کوروش بدان معنا نیست که وی مراقبت و پشتیبانی از ادیان محلی نامتجانس قلمرو خود، از جمله، یهودیت، را بر ذمه گرفته و از عملیات‌های عمرانی آنان هم‌چون بازسازی معابدشان حمایت کرده باشد. افزون بر این، هیچ شاهد تاریخی‌ای هم در دست نیست که از ایمان و اعتقاد راسخ کوروش، یا هر پادشاه دیگر هخامنشی، به یهوه، خدای یهودیان، حکایت کند. بدین ترتیب، برخلاف باور عامه، اسناد تاریخی نشان می‌دهد که اساسا هخامنشیان تا اوایل دوران داریوش یکم علاقه‌ی چندانی به حمایت از بازسازی معبد اورشلیم نشان ‌نداده‌اند. در مقابل، داده‌های تاریخی نشان می‌دهد که داریوش یکم، در راستای تغییر سیاست‌های هخامنشیان در قبال ایالات، از بازسازی معبد یهودیان حمایت کرده و اجرای آن را عملی ساخته است.