تاثیر نگرش معذوریت اشتباهات اجتهادی صحابه بر رواج بی تفاوتی اجتماعی در جامعه اسلامی(از سال11تا61 هجری)

تاثیر نگرش معذوریت اشتباهات اجتهادی صحابه بر رواج بی تفاوتی اجتماعی در جامعه اسلامی ( از سال 11 تا 61 هجری)چکیده علیمحمد ولوی * هدیه تقوی** بعد از رحلت پیامبر (ص)، به فاصله کوتاهی صحابه به عنوان مجتهدان دینی و محل مراجعه مردم و هدایت گر آنان در مسایل دینی شناخته شدند. سوالات بسیار مردم در مسایل مختلف، کم اطلاعی آنان نسبت به مبانی اندیشه دینی ، فروعات و احکام آن، بحرانهای مختلف داخلی و خارجی و... نقش اجتهادی این افراد را بارز کرد. آنان به عنوان صحابه پیامبر (ص) بسیاری از مسایل دینی را بر اساس استباطات شخصی تاویل می کردند و مردم نیز معمولا نظر اجتهادی آنان را می پذیرفتند.نقش اجتهادی صحابه، اختلاف و حتی تعارض اجتهادی آنان، خیلی سریع منجر به پیدایش نظریه معذوریت اجتهادی صحابه شد. این نظریه بی پروایی برخی از کسانی که حتی برای مدت کوتاهی پیامبر اکرم(ص) را درک کرده بودند، باعث شد و اثرات تعیین کننده ای بر فکر و روحیه جامعه بر جای گذاشت. یکی از جنبه های قابل بررسی در این موضوع ، سر خوردگی جامعه و در نتیجه بروز روحیه بی تفاوتی در بین مردم بود. حساسیت نسبت به حقانیت و مطابق واقع بودن اجتهاد نظری یا افعال صحابه کاهش یافت. این امر موجب کاهش روحیه انتقاد، رواج بی تفاوتی و انفعال اجتماعی در جامعه گردید. کلید واژگان: صحابه، اشتباهات اجتهادی، بی تفاوتی اجتماعی، اهل سنت