از روایت سیاسی تا حکایت اخلاقی در آغاز تاریخ نگاری اسلامی، نمونه موردی:ماجرای هارون و برمکیان در تاریخ طبری

از روایت سیاسی تا حکایت اخلاقی در تاریخ نگاری نخستین اسلامی،نمونه موردی: ماجرای هارون و برمکیان در تاریخ طبریغلامرضا ظریفیان شفیعی زهیر صیامیان گرجی چکیدهتدوین و شکل‌بخشی روایت جدال امین و مامون عباسی پس از تحقق این رویداد توسط مورخین مسلمان در نیمه نخست قرن سوم هجری انجام شد. درک رایج از گزارش‌های این رویداد، بر ماهیت سیاسی آن تاکید دارد. اما از آنجا که یکی از اهداف مهم بازخوانی گذشته توسط مورخین مسلمان، درک عبرت نهفته در این رویدادهاست، می‌توان با نگرش به این رویداد از منظر چگونگی تولید عبرت، از نگرش و روش حاکم بر الگوی تولید روایت در تاریخ‌نگاری اسلامی رمزگشایی کرد. برای شناسایی این مسیله، مبانی جدال امین و مامون عباسی در تاریخ الرسل‌و‌الملوک طبری بر اساس رهیافت معناکاوی مورد بررسی قرار گرفت. این واکاوی نشان می‌دهد که چگونه گزارش‌های متون تاریخ‌نگاری مثل تاریخ طبری، متاثر از کارکرد تولید عبرت از قالب‌های حکایی برای بازنمایی واقعیت‌های تاریخی همسو با نظام عقیدتی مولف استفاده می‌کنند. بر اساس بازنمایی طبری از این ماجرا، مبانی جدال در شیوه برخورد هارون با برمکیان ریشه دارد و مکافات عمل غیر‌اخلاقی او با برمکیان است.واژه های کلیدی: تاریخ‌نگاری اسلامی، روایت، حکایت، برمکیان، هارون الرشید، امین و مامون عباسی، عبرت اخلاقی