موضع محمدتقی بهار نسبت به طرح «جمهوریت» رضا خان

نمایندگان و روحانیون محافظه‌کارِ مخالف رضاخان؛ رییس‌الوزرا در مجلس پنجم شورای ملی، پس از ارزیابی طرح «جمهوریت»، چون آن را اولین خیزش سیاسی وی و تجددطلبان مدافع‌اش جهت برپایی حکومت غیردینی و حذف تدریجی روحانیون از ساختار قدرت سیاسی کشور، مغایر قانون اساسی مشروطیت و نخستین اقدام رضاخان برای الغای حاکمیت قاجاریه و استقرار سلطنت مطلقه‌اش می‌دانستند، بر حفظ اصول قانون اساسی مشروطه و سلطنت قاجاریه پافشاری نمودند. آنان به‌رغم آن که شاهان قاجار را به دلیل ممانعت از تغییرات سیاسی ضروری در کشور مورد انتقاد قرار می‌دادند، قاطعانه با تصویب طرح جمهوریت در مجلس، و ارتقای پایگاه سیاسی رضاخان مخالفت کردند. در این مقاله، با روش توصیفی ـ تحلیلی، ضمن بررسی فرآیند تکوین طرح جمهوریت رضاخان و علل ناکامی آن، با تاکید بر کتاب تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران و دیوان اشعار ملک الشعرای بهار، تصویری اجمالی از نگاه آسیب شناسانه‌ی وی به طرح جمهوریت، نقش سیاسی و علل مخالفتش با تصویب طرح در مجلس، ارایه شده است.