دیوارنوشته‌های دوران انقلاب اسلامی ایران؛ مطالعه‌ای مبتنی بر حوزۀ چشم ‌انداز زبانی

چشم‌ انداز زبانی حوزه‌ای در جامعه‌ شناسی زبان است که به مطالعه متون نوشته شده در فضای عمومی می‌پردازد. در این حوزه مفاهیمی همچون الگوی بالا-پایین، الگوی پایین-بالا، نشانه‌های اطلاع‌رسانی و نشانه‌های نمادین و چندزبانگی مطرح‌اند. با توجه به اهمیت دوران انقلاب اسلامی در تاریخ معاصر ایران، در این پژوهش دیوارنوشته‌های ماه‌های منجر به پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357 از منظر حوزۀ نوین چشم ‌انداز زبانی بررسی می‌شوند. پیکرۀ تحقیق کتاب تصاویر دیوارنوشته‌های انقلاب است که در سال 1361 منتشر شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد تمام 150 نشانۀ زبانی مندرج در پیکرۀ تحقیق تابع الگوی پایین-بالا هستند؛ چرا که همگی توسط شهروندان نوشته شده‌اند. از منظر کارکرد دیوارنوشته‌ها، 115 دیوارنوشته کارکرد نمادین دارند و 35 دیوارنوشته با هدف اطلاع‌رسانی درباره تحولات انقلاب نوشته شده‌اند. دیگر یافتۀ جالب توجه این است که فارسی، زبان غالب دیوارنوشته‌هاست و شش مورد از آن‌ها به زبان انگلیسی و یک مورد نیز به زبان اسپانیایی است و در مواردی عبارات عربی نیز مشاهده می‌شود. همچنین، مشخص شد چشم انداز زبانی تهران در دوران انقلاب اسلامی بستری برای اسطوره‎سازی و نیز نوآوری‌های زبانی فراهم کرده است.