عمارت‌های سلطنتی مسیر اصفهان- کاشان در دوره صفوی: بسترهای مکانی و فرهنگی

در این پژوهش هفت کاخ میان راهی دوره صفوی حد فاصل مسیر اصفهان تا کاشان به منظور شناخت بسترهای محیطی و فرهنگی تاثیرگذار بر شکل‌گیری آن‌ها، با روش تاریخی-تحلیلی مورد مطالعه قرارگرفته‌اند. این کاخ‌ها شامل عمارت‌های دولت آباد، ریگ، دمبی، چاه رباط، تاج آباد، عباس آباد و امامزاده‌اند. با توجه به اینکه برخی از این کاخ‌ها پابرجا بوده و برخی دیگر از بین رفته‌اند، شناسایی آن‌ها از طریق بررسی‌های میدانی و مطالب موجود در متون تاریخی امکان‌پذیر شده است. پاسخ به سوال‌های ذیل از اهداف اصلی مورد توجه این پژوهش است: 1. این بناها چه کاربردی داشتند و مکان گزینی و ارتباط آن‌ها با سایر بناها، راه‌ها و سکونتگاه‌های مسیر چگونه بوده است؟ 2. ماهیت وجودی این بناها نشان دهنده کدام جنبه‌های فرهنگی و آداب و رسوم درباری دوره صفوی بوده است؟ بر اساس بیشتر نتایج به دست آمده، این عمارت‌ها، کاخ‌های میان راهی بودند که با در نظر گرفتن مواردی همچون نوع کاربری، ساختار شکلی، مکان قرارگیری، مسیر، تعداد ساختمان‌ها، وجود باغ یا نبود آن و نوع ارتباط با دیگر بناها و فضاها، در دو دسته مجزا قرار گرفته‌اند و کاربری‌های چندگانه‌ای داشتند. بنای این کاخ‌ها و تداوم حیاتشان در دوره صفوی به علت وجود برخی رسوم خاص دربار بود؛ رسومی که به مثابه نمادهایی از شوکت، حقانیت و اقتدار سیاسی شاهان صفوی، گاه در استقبال رسمی از پادشاه، حاکمان ولایات و در برخی موارد سفرای کشورهای بیگانه، گاه در برگزاری مراسم شکار سلطنتی و گاه در پایبندی به برخی باورهای خاص جلوه یافته است.

the royal mansions on route of isfahan-kashan in the safavid era: spatial and cultural contexts

in this research, seven palaces in the isfahan and kashan routes have been studied by the historical-analytical method to understand the environmental and cultural contexts.  these palaces are daulatabad, rig, dembi, chah rabat, tajabad, abbasabad and imamzadeh mansions. since some of these palaces are still standing and others have been destroyed, their identification has been possible through field investigations in historical context. these are the main questions of this research: 1. what was the purpose of these buildings and what was their location and relationship with other buildings, roads, and settlements along the route? 2. which cultural aspects of the safavid era are shown by these buildings? according to the research, these mansions by considering things such as the type of use, structure, location, number of buildings, the presence of a garden, and the type of connection with other buildings. had various functions. they were made for some special customs of the court; a custom that is a symbol of honor, justice, and political authority of the safavid kings, for the official reception of the king, governors of the provinces, and the ambassadors of foreign countries, and also sometimes for holding royal hunting ceremonies.