تصویرشناسی زنان در سفرنامه‌ی مقدسی

 تصویر زنان اقوام و کشورها از منظر شاعر یا نویسنده‌ی خارجی از موضوعات دانش تصویرشناسی است که زیرمجموعه‌ی «ادبیات تطبیقی» قرار می‌گیرد و در شناخت جایگاه زنان و نگرش به آنها در جوامع نقش مهمی ایفا می‌کند. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که مقدسی از چه منظرهایی زنان را توصیف کرده است؟ چرا و کدامیک از تصاویر و ویژگی‌های زنان در سفرنامه‌ی مقدسی چشمگیرتر است؟ رویکرد این مقاله توصیفی- مقایسه‌ای و آماری و نحوه‌ی گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای است. در مجموع، نگاه مقدسی به موضوعات اجتماعی و مسائل زنان عاری از یک‌سونگری است. او در گذر از اقلیم‌های عرب و عجم نگاه بالا به پایین ندارد. سفرنامه وی مونولوگ نبوده بلکه دیالوگی بوده که درآن افکار، رسوم و حتی خرافه‌های ساکنان اقلیم ها به بحث گذاشته می‌شود. مقدسی با ثبت تفاوت‌های فرهنگی آشکار در مناطق مختلف ایران، شاخصه‌ی مشاغل زنان را با رویکرد بسیار مثبت برجسته کرده است. مقدسی رویکرد منفی خود را گاه در قالب نفرت، گاه اظهار شگفتی و تمسخر یا کنایه بازگو می‌کند. نگاه ارزشی او به همه‌ی مسائل غیر قابل انکار است.

imagology of women in maqdesī’s aḥsan al-taqāsīm

the image of women of ethnic groups and countries from the perspective of a foreign poet or writer is one of the subjects of imagology, which is a subset of “comparative literature” and plays an important role in recognizing the position of women and their attitudes in societies. the present study seeks to answer the question of how maqdesī described women. why and which images and features of women are more prominent in the maqdesī’s travelogue? the approach of this article is descriptive-comparative and statistical and data has collected in library method. in sum, the maqdesī’s view of social subjects and women’s issues is devoid of uniformity. passing through arab and ajam regions, he does not have a superior view. his travelogue is not a monologue but a dialogue in which the thoughts, customs and even superstitions of the inhabitants of the regions are discussed. by recording obvious cultural differences in different parts of iran, maqdesī has highlighted the characteristics of women’s jobs with a very positive approach. his value view towards all issues is undeniable.