گونه‌‌شناسی معماری آرامگاهی در دوره اشکانی

بر پایه مدارک باستان شناختی، در دوره اشکانی تنوع مذهبی وجود داشت. پادشاهی اشکانی این امکان را فراهم کرده بود که در قلمرو وسیع اشکانی، اقوام گوناگون در اجرای مراسم و مناسک دینی خود آزادانه عمل کنند. در نتیجه با توجه به تنوع گروه های قومی و مذهبی، شیوه های مختلفی در احداث بناهای آرامگاهی ایجاد شد. ساخت آرامگاه به مثابه نوعی از معماری یادمانی، همواره توجه طبقه ممتاز جامعه را به خود معطوف می کرد. بناهای تدفینی بازتابی از قدرت متوفیان در ساختارهای سیاسی، اعتقادی، اقتصادی و اجتماعی جامعه بود. این گونه از بناها همواره مورد توجه، احترام و تقّدس مردم بود و از طریق پیوندی که با ریشه های هویتی جامعه داشت، شکل گیری و توسعه سنت های معماری آرامگاهی را در طول تاریخ موجب شد. هدف مقاله حاضر، شناخت سبک معماری بناهای آرامگاهی دوره اشکانی از لحاظ پلان، سازه و تزئینات، گونه شناسی معماری آرامگاهی این دوره و در نهایت، درک نوآوری و تداوم سنت های فرهنگی و هنری در ساخت بناهای آرامگاهی است. در این مقاله با روش توصیفی تحلیلی بناهای آرامگاهی دوره اشکانی معرفی و طبقه بندی و سبک معماری آنها بررسی و گونه شناسی شده است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که در گستره شاهنشاهی اشکانی تنوع چشمگیری در ساخت بناهای آرامگاهی دیده می شود و می توان آنها را براساس ویژگی های کالبدی به دو گونه دست کند (دخمه ای) و دست ساز (ساختمانی) تقسیم کرد. سبک معماری آرامگاه های دوره اشکانی نشان دهنده تداوم سنت های معماری آرامگاهی این دوره است.

typology of tomb architecture during the parthian period

abstracttypology of tomb architecture during the parthian period frzaneh sobhani[1]abbas ali rezainia[2] according to archeological sources, there was religious diversity in the parthian period. the parthian kingdom made it possible for various religious followers to practice their religious rites and ceremonies freely throughout parthian empire. as a result, due to the various ethnic and religious groups, different methods were created in the construction of tomb buildings. the construction of the tomb as a kind of memorial structural design has always attracted the attention of the elite of the society. burial buildings were a reflection of the power of the deceased in the political, religious, economic and social structures of society. this type of building has always been respected and sanctified by the people, and through its connection with the identity roots of the society, it led to the formation and development of the architectural traditions of the tomb throughout history.the purpose of this article is to understand the architectural style of parthian tombs in terms of structure, decoration, typology of tomb architecture of this period and finally, to understand the innovation and continuity of cultural and artistic traditions in the construction of tombs. the authors use the descriptive analytical method of parthian tomb buildings. they argue that in the parthian empire, the construction can be into two types based on physical characteristics (crypt) and man made (construction). the architectural style of parthian tombs shows the continuity of the tomb architectural traditions of this period. parthian empire, tomb architecture, typology, architectural traditions, monuments [1]. ma in archeology, university of kashan, farzaneh2004_1382@yahoo.com [2] . assistant professor of archeology, university of kashan  rezaeinia@kashanu.ac.ir