تبار رمانتیکی گفتمان ملت‌گرایی دوره پهلوی اول و آموزش هویت ملیدر کتاب‌های درسی دبستان

حکومت رضاشاه به‌مثابه یک دولت مطلقه مدرن، گفتمان ملت‌گرایی اقتدارگرای رمانتیک را که ریشه در اندیشه متفکران آلمانی چون فیخته و هِردر داشت، به‌عنوان پارادایم خویش برای بنانهادن هویت ملی ایرانی برگزید. این گفتمان بر «سجایای ملی» پای می‌فشرد و با تکیه بر «رمانتیسیسم» ملت را پدیده‌ای ازلی می‌انگاشت و تاریخ ملی، ذات هویت ملی محسوب می‌شد. به همین جهت، حاکمیت پهلوی اول در جهت ایجاد زیرساخت‌های فکری جامعه در جهت فرارویاندن هویت ملی مورد نظر خویش، بر آموزش تاریخ ملی بیش از گذشته متمرکز شد تا بدین شکل بر هویت یکپارچه تمام ایرانیان بیش از پیش تاکید شود. در این میان آموزش تاریخ ملی به کودکان، امکان دستیابی هرچه بهتر و سریع‌تر به این هدف را فراهم می‌کرد. در این مقاله پرسش اصلی این است که حاکمیت رضاشاه چگونه از طریق آموزش تاریخ به کودکان، مفهوم هویت ملی ایرانی را نهادینه کرد. در پاسخ به این پرسش، فرضیه اصلی این پژوهش این است که دولت مطلقه مدرن کوشید با تکیه بر ملت‌گرایی اقتدارگرای رمانتیک و کاربست آن در خوانش تاریخ ملی در کتاب‌های درسی دوره دبستان، مفهوم هویت ملی ایرانی را در میان نسل جدید ملت ایران نهادینه کند. 

Romantic Pedigree of Pahlavi the First’ Nationalism Discourse and National Identity Education in Primary Textbooks

As a modern autocracy, Reza Shah’s government adopted a romantic authoritarian nationalist discourse that was rooted in the ideas of German thinkers such as Fichte and Herder as its paradigm for establishing Iranian national identity. This discourse insisted on the national characteristics and imagined the nation based on romanticism as an eternal phenomenon and national history was considered to be the essence of national identity. Therefore, in order to create intellectual infrastructure of society for transcending its own national identity, Pahlavi the First focused on the teaching of national history more than ever before, thus emphasizing on the unified identity of all Iranians. Meanwhile, teaching national history to children made it possible to achieve this goal as quickly and efficiently as possible. The main question in this article is how Reza Shah’s rule institutionalized the concept of Iranian national identity through teaching history to children. In response to this question, the main hypothesis of this study is that the modern autocracy sought to institutionalize the concept of Iranian national identity among the new generation of the Iranian nation, based on romantic authoritarian nationalism and its application for reading national history in elementary textbooks.