تحلیل رابطۀ ساختاری هفت‌پیکر با نگاره‌های گنبد‌های زرد و سبز و سرخ هفت‌پیکر از نسخۀ مصوّر خمسۀ نظامی موجود در مدرسۀ ‌عالی شهید مطهری

سه نگارۀ مربوط به گنبدهای زرد و سبز و سرخ در منظومۀ هفت پیکر از نسخۀ خطی مصور خمسۀ نظامی موجود در کتابخانۀ مدرسۀ‌ عالی‌ شهید مطهری، چنان به یکدیگر شبیهند که به‌صورت برگردان یکدیگر دیده می‌شوند. هدف این پژوهش آن است که علت این شباهت را در ارتباط با متن منظومه نشان دهد. در روش نقد ساختارگرایانه، منظومۀ داستانی هفت پیکر، از واحد روایی واحدی برخوردار است که این ساختار روایی واحد، در کل منظومه به‌ویژه هفت‌ گنبد تکرار می‌شود و این واحد روایی تکرارشونده، حامل پیام داستان هفت پیکر، یعنی بن‌مایۀ آزمون و تکامل معنوی بهرام گور است. با فرض این که تکرار ساختار نگاره‌ها و مشابهت ساختاری آن‌ها با تکرار بن‌مایۀ داستان در ساختار واحد متن هفت پیکر، ارتباط دارد، اجزای نگاره‌های مذکور با شاخصه‌های ساختاری منظومۀ هفت پیکر در داستان‌های هفت گنبد، مطابقت داده می‌شود و ارتباط نگاره‌های مربوط به گنبدهای زرد و سبز و سرخ در نسخۀ مذکور با مفهوم داستانی منظومۀ، به روش توصیفی- تحلیلی بررسی می‌گردد، تا به چرایی مشابهت در ساختار این نگاره‌ها و منظور نگارگر از این طراحی پی ببرد و نتیجه می‌گیرد، نگارگر با وقوف به پیام منظومه، هم در جهت انتقال پیام منظومه و تاکید بر آن، این نگاره‌ها را مشابه طراحی نموده و هم برای نشان دادن عظمت دربار صفوی، مقطع آغازین هر گنبد را در سه نگاره، تکرار کرده تا شوکت دربار را تصویر نماید.

analysis of the relationship between structure of haftpeykar and illustrated’s yellow, green, red gonbads in in the haftpeykar’s collection of the illustrated manuscript of khamsehnezami in the library of shahidmotahari school

the three paintings related to the yellow, green and red gonbads in the haftpeykar’s collection of the illustrated manuscript of khamsehnezami in the library of shahidmotahari school are so similar to each other which are seen as photocopies of each other.the purpose of this research is to show the reason for the similarity of the illustrated. in the method of structuralist critique, the haftpeykar narrative system has a single narrative unit that is repeated throughout the story, especially the seven gonbads and this repetitive narrative unit carries the message of the story, which is the basis of bahramgour’s test and spiritual evolution. assuming that the repetition of the structure of the illustrateds is related to the repetition of the story representation in the single structure of the text of the poem, the components of these illustrated is compared to the structural features of the story and the relationship between the mentioned illustrates and the narrative concept of the system is investigated by a descriptive-analytical method to understand a similar concept in the structure of the illustrateds and the purpose of the painter of this design and concludes that the painter recognizing the message of the system, in order to convey the message of the system, designed similar drawings to emphasize the message of the story and to show the greatness of the safavid court, he repeated the initial section in three drawings to depict the glory of the court.