تبیین ‌اصطلاحات خویشاوندی کردی سنندج از منظر رده‌شناسی‌صرفی و صرف زیست‌محیطی

زبانشناسی زیست محیطی گرایشی است که به بررسی روابط متقابل میان یک زبان خاص و محیط طبیعی- اجتماعی گویش وران آن زبان می پردازد. همه زبان ها در واژگان خود تعداد محدود و مشخصی اصطلاح خویشاوندی دارند که از جمله موارد پرکاربرد و پربسامد در زبان هستند.پژوهش حاضر با هدف بررسی اصطلاحات خویشاوندی در گونه زبانی کردی سنندج از منظر رده‌شناسی‌صرفی و صرف زیست‌محیطی صورت گرفته است. داده‌های این پژوهش، تمامیِ اصطلاحات خویشاوندی در این گونه زبانی‌اند. روش گردآوری داده‌ها به‌صورت کتابخانه‌ای و نیز میدانی از طریق مصاحبه با گویشوران است و روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. بررسی‌های ساختاری که از دیدگاه رده‌شناسی‌صرفی صورت گرفت، حاکی از آن است که %57 این اصطلاحات در طبقه پیوندی و %43 در رده گسسته قرار ‌می‌گیرند. همچنین، اصطلاحاتِ دارای ساخت‌ملکی %47.69 از کل اصطلاحات را به خود اختصاص داده‌اند که همگی راهبرد ملکی هم‌نهی را نشان می‌دهند و در این میان، برخی چینش مالک–مملوک و برخی چینش مملوک–مالک را دارا هستند. اما دیگر راهبردهای ملکی ساده یا غیرساده اعم ازحالت‌نما یا حرف‌اضافه و غیره در اصطلاحات فوق مشاهده نمی‌شود. نتایج بررسی‌ها از لحاظ صرف زیست‌محیطی نشان می‌دهد که عوامل جغرافیایی (مناطق مختلف شهر)، عوامل فرهنگی و عوامل جامعه‌شناختیِ محیط بویژه جنسیت، معیارهای قومی و نسبی/سببی‌ بودن بر اصطلاحات خویشاوندی این زیست‌بوم اثرگذار هستند. طبق این رویکرد اقلیم می‌تواند مهم‌ترین دلیل وجود تنوع و تفاوت‌های موجود در اصطلاحات خویشاوندی در این پیکره زبانی باشد.نتایج این پژوهش برای تحلیل گران اجتماعی، زبان شناسان زیست محیطی، فرهنگ نویسان، گویش شناسان و رده شناسان کاربردی است.

explanation of the terminology of kinship sanandaj kurdish based on ecological-typological approach

abstract: ecological linguistics is a trend that investigates the mutual relations between a specific language and the natural-social environment of the speakers of that language. all languages have a limited and specific number of terminology of kinship in their vocabulary, which are among the most frequently used and frequent items in the language. this study has been conducted with the aim of investigating the terminology of kinship in sanandaj kurdish based on ecological and typological approaches. the data are all the terminology of kinship in this language variety. the method of data collection is library and field through interviews with speakers and the research method is descriptive-analytical. the structural investigations that were carried out from the point of view of typological approach indicate that 575 of these terms are in the agglutinative and 435 are in the isolating types. also, terms with possessive structure have occupied 470195 of the total, all of which indicate the strategy of juxtaposition, and among them, some have possessor-possessum and some have possessum-possessor arrangement. however, other simple or non-simple possessive strategies, including case maker or adposition, etc., are not observed in the terms. the results of ecological surveys show that geographical factors (different areas of the city), cultural factors and sociological factors of the environment, especially gender, ethnic criteria and relative and casual terms have an effect on the terminology of kinship of this ecology. according to this approach, area can be the most important reason for the diversity and differences in terminology of kinship in this linguistic corpus. the results of this research are applied for social analysts, ecological linguists, lexicographers, dialectologists and typologists.