نشانه شناسی فرهنگی غزلیات شمس بر اساس اسطوره‌های نجومی

دانش نشانه‌شناسی به مطالعه انواع نشانه‌های موجود در یک متن می‌پردازد. نشانه شناسی فرهنگی از انواع نشانه شناسی نقد نو است که با آن می‌توان به لایه های نهانی غزلیات شمس دست‌یافت. مولانا در غزلیات باظرافت و ظرفیت بالایی به بیان اندیشه های عرفانی خودپرداخت‌هاست. تبیین اسطوره‌های نجومی که از مهم‌ترین رمزگان‌ها در نشانه های فرهنگی به شمار می‌رود، از اهداف این مقاله است که به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و با روش تحلیل محتوا به بررسی و تحلیل اسطوره‌های نجومی در هفتاد غزل اوّل غزلیات شمس پرداخته است. پژوهش حاضر نشان داد، غزلیات شمس جلوه‌گاه اسطوره‌های نجومی است که در ناخودآگاه مولانا اثرگذار بوده است و این عارف شاعر برای تبیین الگوی فکری و عرفانی خود از این اساطیر و باور‌های نجومی بهره برده است. با در نظر گرفتن اعتقادات و باورهای کهن اسطوره‌ای که از دیرباز، فلک و پدیده‌های فلکی را در سرنوشت خود اثرگذار می‌دانسته‌اند، به بررسی اسطوره‌های نجومی در غزلیات شمس می‌پردازیم.