بروج و علم احکام نجوم مربوط به آن در دیوان سنایی

منجمان از حرکت سیارات و قرار گرفتن مدار آن‌ها در کمربند آسمانی پیشگویی‌هایی انجام داده‌اند و این پیشگویی را بر مبنای علم یا فن احکام نجوم استدلال می کرده‌اند. در تعریف این صنعت گفته اند که ، شناخت کیفیت استدلال از گردش افلاک و مطالعه برج‌ها و حرکت ستارگان است، بر آنچه در زیر فلک قمر پیدا خواهد شد، پیش از پیدا شدن آن. این دانش سابقه‌ای بسیار دیرین در حوزه‌ی دانش بشری دارد. پیشینه‌ی آن به بابلیان باستان و سپس به یونانیان باز می‌گردد که در بسط و گسترش آن نقش به سزایی ایفا کردند. دانش احکام نجوم که در ابتدا در انحصار ستاره‌شناسان و ریاضی‌دانان بود کم‌کم به حوزه‌ی علوم دیگر نیز بسط یافت به گونه‌ای که؛ حتی پزشکان در بعضی از ادوار برای درمان بیماران خود دست به دامان دانش نجوم می شدند. شاعران نیز از این دانش غافل نبودند و در دوره‌های آغازین شعر فارسی تا سده‌های هفت و هشت در سروده‌های خویش از آن بهره بردند و به خلق مضامین پرداختند تا نسبت به شعرای دیگر اظهار فخر نمایند. احکام مربوط به منطقة‌البروج یا احکام مربوط به یکایک برج های دوازدگانه و یا ستارگان مشهور در هر یک از برج ها، در شعر سنایی، جلوه‌ای خاص دارد که این معانی را در ذیل عنوان های گوناگون مورد بررسی و مطالعه قرار می‌دهیم.