تحلیل محتوای مناجات نامه خواجه عبدالله انصاری با تاکید بر پیام‌های فرهنگی و اخلاقی

خواجه عبدالله انصاری، یکی از عالمان و عارفان صوفی مسلک و از نوابغ ادبیات ایران است. آثار بی‌نظیر وی، این شخصیت را به یکی از چهره‌های مهم فرهنگی تبدیل کرده است. این اثر به رغم شخصی بودن، ذیل کتاب‌های معرفتی قرار دارد و دارای ریشه‌های اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی است. در این مقاله با به کارگیری روش تحلیل محتوای کیفی، پس از خوانش تمام متن، به تفسیر و تحلیل محتوای مناجات نامه‌ی حواجه عبدالله انصاری پرداخته شد؛ سپس در فرآیندی نظام‌مند، مقوله‌ها و تم‌ های اصلی از متن مناجات نامه استخراج شد.محتوای مناجات نامه در دو بخش پیام‌های اخلاقی و فرهنگی تحلیل شد. تحلیل یافته‌ها آشکار ساخت که خواجه عبدالله انصاری پیام‌های فرهنگی را در قالب 6 تم اصلی شامل: نگرش همدلانه و مسالمت آمیز با دیگری، تاکید برآگاهی و خردمندی، مذمت اندیشه‌ی ماتریالیسم، امید به زندگی و وصال خداوند، تاکید بر بردباری و تاب‌آوری، تاکید بر بی‌نامی و گریز از قدرت مطرح می‌سازد. پیام‌های اخلاقی نیز در قالب 6 تم شامل: تاکید برخودشناسی و خداشناسی، توکل به خداوند، تاکید بر توبه پذیر بودن خداوند، اندیشه‌ی در مرکز بودگی خداوند، ، مذمت ریا و دورویی، ملالت و سرزنش پیروی کنندگان از هوای نفس، مطرح شد.

content analysis of khajeh abdollah ansari , s munajat nameh with emphasis on cultural and moral messages

khajeh abdullah ansari is one of the sufi scholars and mystics, and the geniuses of iranian literature.his unique work has transformed this person into an important cultural personality. in spite of being personal, this work is under epistemological books and has social, cultural and moral roots. in this paper, using the method of content analysis, after the full text was read, the interpretation and analysis of the content of the munajat nameh of khajeh abdollah ansari was discussed; then, in a systematic process, the main categories and themes were extracted from the text of the munajat nameh. the content of the monajat nameh was analyzed in two sections of moral and cultural messages. the analysis revealed that khajeh abdullah ansari presented cultural messages in the form of six main themes: sympathetic and peaceful attitude with the other, emphasis on intelligence and wisdom, denial of materialism, life expectancy and attachment of god, emphasis on tolerance and resilience, anonymous emphasis and escape of power. ethical messages were also presented in the form of six themes: the emphasis on morality and theology, the belief in god, the emphasis on god’s repentance, thought in the center of god, the denial of duplicity and hypocrisy, blaming followers of the passion.