بررسی و نقد فلسفی دیدگاه ابن عربی درباره مبادی برهان و یقین در عالم ماورای طبیعت

از منظر ابن عربی، نفس مدرِک انسان، به‌واسطه تبعیت و تقلید از حواس و عقل، علم آن به امور اتفاقی است؛ گاه صحیح و گاه اشتباه. محیی‌الدین معتقد است از میان مدرِکات، تنها عقل خطا می‌کند. و خطا بیشتر در قسم اخیر است. براساس مشاهدات عرفانی حوزه صدق بدیهیات عقلی نیز در همه موقعیت‌ها و شرایط نیست؛بلکه درمراتبی ازعالم ماورای طبیعت،هیچ یکا زبدیهیات و ضروریات عقلی ضرورت صدق ندارد. درنتیجه با توجه به اتفاقی بودن علم ازطریق عقل و حواس و محدودیت صدق ضروریات عقلی، تنها راه کشف حقیقت، تقلید از خداوند و شهودات قلبی است. در نقد فلسفی دیدگاه وی باید گفت: بدیهیات اولیه تحت هر شرایط و در همه عوالم صادق هستند؛ به‌گونه ای که قابل اثبات، انکار و تشکیک نیستند. به‌علاوه، مکاشفات قلبی نیز مصون از خطا نیست و به‌واسطه کشف و شهود، به‌هیچ وجه، نمی توان، صحت بدیهیات اولیه و گزاره های عقلانی را مورد تردید قرار داد و تاهنگامی که حریم کارکردعقل بدیهی ونظری پاسداشته نشود،کتاب وسنت ویاهیچ امری نمی-تواند معیاربرای سنجش مکاشفات قرارگیرد.