انسان خودساخته و انسان خودشکوفا در آرای امام خمینی و آبراهام مزلو

خودسازی و خودشکوفایی سیر به‌سوی کمال نهایی براساس قابلیت‌ها و توانمندی‌های فردی است و درحقیقت عبور از خودِ پست به خودِ والا محسوب می‌شود. خودساختگان و خودشکوفایان افرادی هستند که برای تحقق خود اصیل و خداگونه – به‌ حکم فطرت کمال‌طلب- تلاش می‌کنند. آنان از حیات حیوانی فراتر رفته‌اند، خودساختگان در اندیشه امام خمینی کسانی هستند که پای بر فرق انانیت نهاده؛ یعنی خودِ پست را فانی کرده و به خودِ متعالی رسیده‌اند. سلوک ایشان از نقطه ذلّ عبودیت تا نقطه عزّ ربوبیت است. باید گفت مزلو نیز سخن از خداگونگی خودشکوفایان به میان می‌آورد، اما معنایی که وی ازخداگونگی به‌دست می‌دهد شان انسان‌های قدیس است نه خداوند. نگاه امام خمینی به انسان خودساخته و انسان کامل که به کمال خودساختگی رسیده از عمق و ژرفایی فرامادی و الهی برخوردار است و حال آنکه مزلو خودشکوفایان و متعالیان را مصرانه در بستر طبیعت سراغ می‌گیرد؛ اگرچه گاه سخن از فراطبیعت و معنویت نیز به میان می‌آورد.