تبیین معنای ذوق عرفانی براساس تعاریف امام خمینی

شاید بتوان تعاریف مورد نظر امام خمینی در باب ذوق عرفانی را به سه عنوان کلی تعاریفِ معرفت‌شناختی، وجودشناختی و جهان‌شناختی تقسیم کرد و هر عنوانی را دارای ویژگی‌هایی دانست اما نمی‌توان مولفه یا مولفه‌های مشترکی را در همه معانی و الفاظ مورد نظر امام خمینی در باب ذوق عرفانی یافت. لذا بهترین وسیله برای تبیین و صورت‌بندی ذوق عرفانی، ایده شباهت خانودگی ویتگنشتاین است. مفهوم شباهت خانوادگی در وهله اول با اشاره به مفهوم بازی ایضاح می‌شود. ویتگنشتاین معتقد است همان‌طور که هیچ چیز منحصربه‌فردی در بازی‌ها وجود ندارد که در همه آن‌ها مشترک باشد، هیچ چیز منحصربه‌فردی در کاربردهای مختلف زبان نیز وجود ندارد که در همه آن‌ها مشترک باشد بلکه، درست مانند بازی‌ها، نظامی از همپوشانی و تداخل شباهت‌ها وجود دارد. صبغه‌های معرفت‌شناختی، وجودشناختی و جهان‌شناختیِ ذوق عرفانی نیز تداخل و هم‌پوشانی‌هایی با هم دارند و یک مولفه یا مولفه‌های مشترکی در همه ویژگی‌های آن‌ها یافت نمی‌شود و این سه صبغه عرفانی در یک شباهت خانوادگی با هم قرار می‌گیرند. در واقع مولفه یا مولفه‌های مشترکی در تمام ویژگی‌های مفهوم ذوق عرفانی وجود ندارد بلکه نظامی از همپوشانی و تداخل شباهت‌ها وجود دارد؛ یعنی شبکه‌ای پیچیده از شباهت‌ها وجود دارد که با همپوشانی آن‌ها، انسجام شباهت‌ها حفظ می‌شود.

explanation of the meaning of mystical taste based on the definitions of imam khomeini

it is possible to divide imam khomeini’s definitions of mystical taste into three general headings: epistemological, existential, and cosmological definitions, and consider each heading as having characteristics but it is not possible to find a common component or components in all the meanings and words of imam khomeini about mystical taste. therefore, the best means of explaining and formulating mystical taste is the idea of wittgenstein family resemblance. the concept of family resemblance is explained in the first place by reference to the concept of game. wittgenstein argues that just as there is nothing unique in games that is common to all of them, there is nothing unique in the various uses of language that is common to all, but, just like in games, there is a system of overlap and similarities. the epistemological, ontological, and cosmological aspects of mystical taste overlap, and no common component or components are found in all of their characteristics, and these three mystical aspects are placed in a family resemblance. in fact, there is no common component or components in all the features of the concept of mystical taste, but there is a system of overlapping similarities; that is, there is a complex network of similarities that, when overlapped, maintains the coherence of the similarities.