بازخوانی معماری مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی در ارتباط با کهن الگوها

مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی در دوره‌های مختلفی ساخته شده‌؛ اما در کتب تاریخی آمده، که طرح این مجموعه در رویا، از سوی صدرالدین موسی – فرزند شیخ -به معمار بنا، الهام شده‌است. با توجه به اعتقادات حاکم در دوره تاریخی ایلخانی و صفوی، می‌توان این مجموعه را تجلی ناخودآگاه تصوف دانست. از طرفی، در روانشناسی تحلیلی یونگ کهن الگوی«فرایند فردیت» مطرح شده‌است، که مرتبط با پرسش‌های معنوی از جمله معنای زندگی و هدف هستی است. که این کهن الگو را می‌توان با سلوک عرفانی در مکتب اسلام تطبیق و مقایسه نمود. هدف این مقاله پاسخگویی به این پرسش است که آیا با بررسی کهن‌الگوی فردیت می‌توان به درک مفهوم و نحوه عینیت یافتن آن در این مجموعه رسید؟ در این مقاله به روش تفسیری تاریخی، از رویکرد  ادراک نشانه‌ها نیز استفاده شده‌است. و سعی خواهد شد تا کیفیت و ارتباط بین این نشانه‌ها و کهن الگوهای مطرح در این زمینه بررسی گردد. نتیجه آنکه، ساختار کالبدی این مجموعه براساس مراتب عرفان و همچنین مراحل چهارگانه کهن الگوی فردیت شکل گرفته، و در پایان این مجموعه نشانه های کالبدی نشان دهنده به ظهور رسیدن کهن الگوی کامل فردیت هستند.

reinterpreting the architecture of sheikh safiuddin ardabili's collection in relation to archetypes

although the collection of sheikh safiuddin ardabili was assembled over various periods, historical accounts indicate that the design of the complex was inspired by the sheikh's son, sadr al-din musa, who commissioned it from the architect. within the prevailing beliefs of the ilkhanid and safavid historical periods, this collection can be interpreted as an unconscious manifestation of sufism. conversely, in jung's analytical psychology, the archetype of the individuation process has been proposed, which pertains to spiritual inquiries such as the meaning of life and the purpose of existence. this archetype can be juxtaposed with mystical wayfaring within the islamic tradition. the objective of this article is to explore whether it is feasible to comprehend the concept and its objectification within this collection by examining the archetype of individuation. the approach of sign perception is also employed in the historical interpretation method. this study aims to assess the nature and relationship between signs and archetypes in this context. findings reveal that the physical structure of the collection was shaped by the degrees of mysticism and the four stages of the individuation archetype. by the end of the collection, physical signs indicate the emergence of the complete individuation archetype.