خرقه پوشان درباری؛ علل دربارگرایی صوفیّه از قرن ششم تا نهم هجری

ارتباط اهل خانقاه با دربار در طی قرن های ششم تا نهم هجری مسیری را طی کرده است که می توان گفت با عقیدۀ صوفیان قبل از قرن ششم در تضادّ است؛ به این معنی که در ادوار قبل تر، گفتار و کردار خانقاهیان به گریز از مراکز قدرت تاکید داشت؛ امّا از قرن ششم به بعد برخی از صوفیّه، تلاشی را آغاز نمودند که منجر به تسهیل روابط خانقاه با دربار شد به طوری که در قرن نهم کار به جایی رسید که برخی از صوفیّه، تصوّف عملی را رها کرده و در امور درباری شرکت می جستند. از نظر زمانی، قرن ششم نقطۀ تلاقی این دو دیدگاه متضّاد در تاریخ تصوّف است که از آن به دورۀ گذار تعبیر شده است؛ در این بازۀ زمانی، دو نوع صوفی در ارتباط با موضوع دربار وجود دارد؛ دستۀ اوّل کسانی هستند که همچنان به عقیدۀ اسلافشان پافشاری می کنند و اهل خانقاه را از رفت و آمد به دربار برحذر می دارند. دستۀ دوم نیز صوفیانی هستند که در عمل خواهان ایجاد پیوند بین خانقاه و دربار هستند و در گفتارشان آن را توجیه می کنند. در این مقاله، با تکیه بر اقوال مشایخ این دوره، ضمن بیان موضوع، به بررسی دلایلی پرداخته شده است که موجب ایجاد وضعیت جدید در تاریخ تصوّف گردید.

courtier khirka-wearers: the causes of the sufis tendency to courts from the sixth to the ninth century a.h. ...

the relationship of people of cloister with the court during the 6th to 9th centuries ah has taken a path that can be seen as contradictory to the beliefs held by sufis prior to the 6th century. this means that in earlier eras, the speechs and actions of people of cloister emphasized escaping from centers of power. however, starting from the 6th century, some sufis began making efforts to facilitate the relationships between the cloister and the court. this trend became so prominent that by the 9th century, some sufis even abandoned practical sufism and became involved in court affairs. chronologically, the 6th century marks the intersection of these two opposing views in the history of sufism, which has been interpreted as a period of transition. during this period, two types of sufis emerged in relation to the court. the first group consists of those who continue to adhere to the beliefs of their ancestors and warn people of cloister from visiting the court. the second group comprises sufis who, in practice, seek to establish a connection between the cloister and the court, justifying their actions through their speeches. in this article, the subject is examined by relying on the sayings of the elders from this period. the article also explores the reasons that led to this new situation in the history of sufism.