صوفیه و استماع قرآن

چکیده: در قرآن، کریمه ای است که بیانگر تاکید قرآن بر «استماع» و «انصات» است. در این آیه، این دو لازم و ملزوم یکدیگرند. در کتاب های صوفیه، حکایات بسیاری است که بر استماع قرآن و به‌عبارتی «نیوشیدن» آن دلالت دارد؛ حکایاتی که در آن صوفی پس از شنیدن قرآن، چنان منقلب می شود که گاهی جان می بازد. در این نوشتار، پس از معرفی ثعلبی که از گردآوردندگان این حکایات است، به بررسی این حکایات و بیان چندین حکایت پرداخته شده است. طبقه بندی این حکایات با نظر به مستمعان آن از دیگر مواردی است که به آن اشاره رفته است. در پایان به این نتیجه رسیدیم که شماری از این مستمعان تحت‌تاثیر بعد جمالی و شماری دیگر تحت‌تاثیر بعد جلالی قرآن قرار گرفته اند؛ در‌واقع هیبت و رهبت از‌سویی و شوق و رغبت قرآن از‌دیگرسو آنان را متاثر می کند.