گذر از درگاه‌‌های کیهانی از نگاه مولوی

سفر به زمان و ورود به عوالم موازی جهان ماده یکی از مسایل کلان فیزیک مدرن است که تحقق آن به‌دنبال تیوری «نسبیّت انیشتین» و در سایه عبور از درگاه‌هایی چون سیاه‌چاله ها و کرمچاله ها رنگ امکان به‌خود گرفته است، اما قوانین حاکم بر ماده امکان سفر به زمان را تا حد امتناع تنزل می دهند؛ زیرا مولفه مشترک روش‌های مذکور، رسیدن سرعت جسم به حد سرعت نور است و رسیدن به این سرعت بر‌طبق قانون نسبیت مستلزم میل کردن جرم جسم به بی نهایت و به‌تبع آن امتناع فیزیکی برای جابه‌جایی چنین جرمی است. از‌این‌رو سفر به زمان تاکنون در حد یک معمای علمی ذهن نواز باقی مانده است. عبور از زمان از نگاه مولانا فرآیندی است که در دامنه «معراج» قابل تحقق است و در دو حالت دفعی و تدریجی به وقوع می پیوندد. نکته در‌خور توجه آن است که مولانا مانند فیزیک-دانان امروز عبور دفعی از حصار زمان را از طریق سیاه‌چاله های آسمانی ممکن می داند اما توجه وی به انضباط ذهنی- روانی مسافر زمان و اینکه عبور از زمان مستلزم داشتن هویت غیرزمانی و حواسی گسترده است، دیدگاه او را از فیزیک‌دانان متمایز می کند. ابتنا و گره زدن دیدگاه مولانا بر اَبَرنظریه نسبیت در فیزیک می تواند به رخنه‌پوشی دیدگاه های فلسفی- عرفانی ما و به‌تبع آن به یک جهش کلامی بینجامد.