حرکت حبی و غایت آن از دیدگاه ابن عربی و ملاصدرا

حرکت حبی را می توان «جریان تجلی ناشی از حب ظهور و اظهار» دانست که در همه اسمای الهی و همه ارکان عالم ساری است. باور به این نوع حرکت، مبتنی‌بر قبول «وحدت شخصی وجود» است که ابن عربی با کشف و شهود بدان رسید و ملاصدرا در مباحث علت و معلول، آن را به زیور برهان آراست. بنابر «وحدت وجود» موضوع و غایت حرکت حبی، حق‌تعالی است؛ زیرا غیر از حق، باطل محض است. با وجود این، تعبیرات مختلفی از غایت این حرکت در سیر نزولی و سیر صعودی آن، بیان شده است: عشق و پیدایش انسان کامل دو تعبیر مشهور از غایت حرکت حبی در سیر نزولی است؛ همچنان که «اتحاد» و «فنای عاشق در معشوق» به‌عنوان غایت این حرکت در سیر صعودی بیان شده است.